مقدمه

در بخش سوم از مجموعه آموزش مدیریت پایگاه‌داده PostgreSQL، به مباحث پیشرفته و ابزارهای عملیاتی پرداخته می‌شود تا دانشجویان بتوانند سیستم‌های پایگاه‌داده را در محیط‌های واقعی ویندوز و لینوکس راه‌اندازی، مانیتور و بهینه‌سازی کنند. این دوره با فرمت ویدئویی (PT) ارائه شده و شامل تئوری همراه با سناریوهای عملی است. اگر در دو بخش قبلی با نصب پایه، مفاهیم اصلی و دستورات ابتدایی آشنا شده‌اید، اکنون زمان آن رسیده تا مهارت‌های خود را در زمینه پشتیبان‌گیری، امنیت و replication گسترش دهید.

پیش‌نیازها

قبل از شروع این بخش، لازم است موارد زیر را پوشش داده باشید:

• آشنایی با نصب و پیکربندی اولیه PostgreSQL در ویندوز و لینوکس
• درک دستورات پایه SQL و ابزار psql
• دسترسی به سرورهای محلی یا ابری جهت آزمون و خطا
• نصب ابزارهایی مانند pgAdmin، pgBackRest و PgBouncer (در صورت نیاز)

آنچه در این بخش خواهید آموخت

• پیاده‌سازی انواع روش‌های پشتیبان‌گیری و بازیابی (Backup/Restore)
• راه‌اندازی Replication برای افزایش دسترس‌پذیری و توازن بار
• بهینه‌سازی عملکرد با استفاده از تنظیمات Tuning و مانیتورینگ شاخص‌های کلیدی
• بخش امنیتی: مدیریت کاربران، نقش‌ها و رمزنگاری اتصال
• چیدمان سیستم‌های High Availability و Disaster Recovery

مزایای شرکت در این دوره

• تسلط بر روش‌های نوین پشتیبان‌گیری از جمله Logical و Physical Backup
• افزایش قابلیت اطمینان سیستم با راه‌اندازی Master-Slave و Streaming Replication
• کاهش مصرف منابع و بهبود کارایی با نکات عملی تنظیم فایل postgresql.conf
• افزایش امنیت داده‌ها از طریق SSL/TLS و مدیریت دقیق مجوزها
• آموزش گام به گام با مثال‌های واقعی در ویندوز و توزیع‌های محبوب لینوکس

فصل‌ها و ساختار دوره

این دوره در قالب شش فصل اصلی ارائه می‌شود:

• فصل ۱: مروری بر مفاهیم پشتیبان‌گیری و انواع روش‌ها
• فصل ۲: راه‌اندازی و تست Backup/Restore با ابزارهای pg_dump و pg_restore
• فصل ۳: پیاده‌سازی Streaming Replication و Failover خودکار
• فصل ۴: مانیتورینگ با ابزارهای داخلی و خارجی نظیر pg_stat_statements
• فصل ۵: مباحث امنیتی پیشرفته و تنظیم SSL
• فصل ۶: تنظیمات High Availability و سناریوهای Disaster Recovery

مثال‌های عملی

در هر فصل، تمرین‌های عملی با سناریوهای واقعی ارائه شده است. نمونه‌ای از این مثال‌ها:

• اجرای دستور پشتیبان‌گیری کامل:

pg_dump -h localhost -U postgres -F c mydb > mydb_full.backup

• بازیابی پایگاه‌داده از فایل پشتیبان شده:

pg_restore -h localhost -U postgres -d restored_db mydb_full.backup

• راه‌اندازی Master-Slave Streaming Replication:

standby_mode = 'on'
primary_conninfo = 'host=master_ip port=5432 user=replicator password=secret'

نکات کلیدی

• تنظیم حافظه پنهان (shared_buffers) می‌تواند تا ۳۰٪ بر کارایی خواندن تأثیر بگذارد.
• استفاده از ابزار pgBackRest برای پشتیبان‌گیری افزایشی و آرشیو WAL.
• کانفیگ منظم فایل‌های لاگ و بررسی دوره‌ای آنها برای شناسایی گلوگاه‌ها.
• مدیریت Connection Pooling با PgBouncer جهت بهبود پاسخ‌گویی.

نتیجه‌گیری

بخش سوم این مجموعه آموزشی، نقطه عطفی برای تبدیل شما به یک مدیر ماهر PostgreSQL در محیط‌های ویندوز و لینوکس است. با فراگیری روش‌های پشتیبان‌گیری حرفه‌ای، راه‌اندازی Replication و بهینه‌سازی عملکرد، می‌توانید سیستم‌های پایگاه‌داده را با بالاترین سطح در دسترس‌پذیری و امنیت پیاده‌سازی کنید. هم‌اکنون اقدام به دانلود آموزش مدیریت پایگاه‌داده PostgreSQL در ویندوز/لینوکس – بخش ۳ (PT) کنید و مهارت‌های خود را به مرحله‌ای جدید ارتقا دهید.