این دوره به دقت طراحی شده تا مجموعه‌ای از مهارت‌های کلیدی و کاربردی را به شما منتقل کند. پس از اتمام این آموزش، شما قادر خواهید بود:

• محیط ترمینال را درک کرده و به طور موثر از آن استفاده کنید: با ساختار و نحوه کار با محیط‌های شل مختلف (مانند Bash) آشنا می‌شوید و دستورات پایه برای پیمایش در فایل‌سیستم را فرا می‌گیرید.
• عملیات فایل و پوشه را به طور کامل مدیریت کنید: یاد می‌گیرید چگونه فایل‌ها و پوشه‌ها را ایجاد، حذف، کپی، انتقال و تغییر نام دهید. همچنین با مفاهیم لینک‌های سخت و نمادین آشنا می‌شوید.
• اجازه‌های دسترسی فایل‌ها را تنظیم و مدیریت کنید: اهمیت پرمیژن‌ها (permissions) را درک کرده و نحوه تغییر آنها را با دستورات chmod و chown فرا می‌گیرید تا امنیت سیستم خود را افزایش دهید.
• فایل‌ها را جستجو و محتوای آنها را دستکاری کنید: با استفاده از ابزارهایی مانند grep، find و sed، می‌توانید به سرعت فایل‌های مورد نظر را پیدا کرده و تغییرات دلخواه را در محتوای متنی آنها اعمال کنید. این مهارت برای تحلیل لاگ‌ها و پیکربندی‌ها بسیار حیاتی است.
• ورودی و خروجی را تغییر مسیر دهید و از پایپ‌ها استفاده کنید: با مفهوم Standard Input/Output و نحوه هدایت خروجی یک دستور به ورودی دستور دیگر (با استفاده از |) آشنا می‌شوید که قدرت خط فرمان را به طرز چشمگیری افزایش می‌دهد.
• اسکریپت‌نویسی پایه شل را انجام دهید: اصول نوشتن اسکریپت‌های ساده Bash را فرا می‌گیرید تا بتوانید کارهای تکراری را خودکارسازی کنید و زمان بیشتری برای وظایف مهم‌تر داشته باشید.
• فرآیندها و سرویس‌ها را نظارت و مدیریت کنید: یاد می‌گیرید چگونه فرآیندهای در حال اجرا را مشاهده، متوقف یا اولویت‌بندی کنید. همچنین با نحوه مدیریت سرویس‌ها با systemd آشنا می‌شوید.
• شبکه و اتصالات را از طریق خط فرمان عیب‌یابی کنید: با دستورات پایه شبکه مانند ping، ip، netstat و ssh کار می‌کنید تا مشکلات ارتباطی را تشخیص داده و مدیریت کنید.
• فشرده‌سازی و آرشیو کردن فایل‌ها را مدیریت کنید: با ابزارهایی مانند tar، gzip و bzip2 برای فشرده‌سازی و استخراج فایل‌ها آشنا می‌شوید.
• یک ویرایشگر متن پیشرفته (مانند Vim یا Nano) را به طور موثر استفاده کنید: یکی از ویرایشگرهای محبوب خط فرمان را فرا می‌گیرید که برای ویرایش فایل‌های پیکربندی و کد بسیار کارآمد است.

تسلط بر خط فرمان لینوکس مزایای بی‌شماری را برای شما به ارمغان می‌آورد که فراتر از صرفاً یادگیری چند دستور است:

• افزایش بهره‌وری: انجام وظایف پیچیده و تکراری با سرعت و دقت بی‌نظیر. اتوماسیون فرآیندها به شما اجازه می‌دهد زمان خود را به وظایف خلاقانه‌تر اختصاص دهید.
• کنترل کامل بر سیستم: توانایی مدیریت و عیب‌یابی عمیق‌تر سیستم عامل لینوکس، بدون نیاز به رابط‌های گرافیکی. این امر به ویژه در محیط‌های سرور و بدون GUI بسیار ارزشمند است.
• فرصت‌های شغلی بهتر: اکثر موقعیت‌های شغلی مرتبط با مدیریت سیستم، DevOps، توسعه نرم‌افزار و رایانش ابری نیازمند مهارت قوی در خط فرمان لینوکس هستند. این دوره شما را برای چنین نقش‌هایی آماده می‌کند.
• درک عمیق‌تر مفاهیم: با کار کردن در سطح پایین‌تر سیستم، درک شما از نحوه عملکرد سیستم عامل، مدیریت منابع و شبکه‌بندی به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد.
• قابلیت اتوماسیون: یادگیری اسکریپت‌نویسی شل، دریچه‌ای به سوی اتوماسیون کارهای روزمره باز می‌کند. از پشتیبان‌گیری خودکار تا استقرار نرم‌افزار، همه چیز با اسکریپت‌ها ممکن است.
• مستقل از رابط کاربری: شما قادر خواهید بود با هر سیستم لینوکسی (حتی سرورهای راه دور) به راحتی کار کنید، بدون اینکه به یک رابط کاربری گرافیکی خاص محدود شوید.

این دوره با هدف آموزش کاربردی خط فرمان لینوکس طراحی شده است، بنابراین برای بهره‌مندی حداکثری از آن، داشتن حداقل دانش زیر توصیه می‌شود:

• آشنایی پایه با مفاهیم کامپیوتر: درک عمومی از فایل‌ها، پوشه‌ها، و سیستم عامل.
• دسترسی به یک سیستم عامل لینوکس: برای تمرین عملی دستورات، توصیه می‌شود که یک توزیع لینوکس (مانند Ubuntu، Fedora، یا CentOS) را بر روی سیستم خود نصب کرده یا از طریق یک ماشین مجازی (VM) به آن دسترسی داشته باشید.
• صبر و پشتکار: یادگیری خط فرمان نیازمند تمرین مداوم است. آمادگی برای آزمایش و حل مسئله، سرعت یادگیری شما را افزایش می‌دهد.
• آشنایی با زبان انگلیسی (در حد خواندن دستورات): اگرچه آموزش به زبان فارسی است، بسیاری از دستورات و مستندات لینوکس به زبان انگلیسی هستند.

نگران نباشید اگر تجربه زیادی ندارید. این دوره از پایه‌ای‌ترین مفاهیم آغاز می‌شود و گام به گام شما را به سمت تسلط پیش می‌برد و برای یادگیری عمیق و کاربردی مفاهیم، ساختار آموزشی مناسبی را فراهم می‌کند.

این دوره به سرفصل‌های منطقی و گام به گام تقسیم شده است تا فرآیند یادگیری را برای شما آسان‌تر و موثرتر کند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین بخش‌های دوره اشاره می‌شود:

• مقدمه‌ای بر خط فرمان و ترمینال:
  • معرفی مفاهیم اصلی شل، ترمینال و کنسول.
  • اولین دستورات: echo، man، و --help برای دریافت راهنمایی و درک کارکرد دستورات.
  • پیمایش در فایل‌سیستم: pwd (نمایش دایرکتوری فعلی)، ls (لیست کردن محتویات)، cd (تغییر دایرکتوری). درک مسیرهای مطلق و نسبی.
• مدیریت فایل‌ها و دایرکتوری‌ها:
  • ایجاد فایل با touch و دایرکتوری با mkdir.
  • حذف فایل‌ها با rm و دایرکتوری‌ها با rmdir (یا rm -r).
  • کپی کردن فایل‌ها و دایرکتوری‌ها با cp.
  • انتقال و تغییر نام فایل‌ها و دایرکتوری‌ها با mv.
  • درک و کار با لینک‌های سخت (Hard Links) و نرم (Symbolic Links).
• کنترل دسترسی (Permissions):
  • مفاهیم مالک، گروه و دیگران در سیستم فایل لینوکس.
  • توضیح rwx (read, write, execute) و مقادیر عددی (octal) مربوط به مجوزها.
  • استفاده از chmod برای تغییر دسترسی‌ها و chown برای تغییر مالکیت فایل‌ها و دایرکتوری‌ها.
  • مثال: تغییر دسترسی یک اسکریپت به حالت اجرایی با chmod +x script.sh برای اجرای مستقیم آن.
• جستجو و ویرایش فایل‌ها:
  • دستور find برای جستجوی فایل‌ها بر اساس نام، نوع، حجم، تاریخ تغییر و مجوزها.
  • grep برای جستجوی الگوهای متنی در فایل‌ها و جریان‌های ورودی/خروجی. مثال: یافتن تمام خطوط شامل کلمه “error” در یک فایل لاگ: grep "error" /var/log/syslog.
  • مقدمه‌ای بر ویرایشگرهای متنی Vim یا Nano برای ویرایش سریع فایل‌ها.
  • دستورات head (ابتدای فایل)، tail (انتهای فایل)، cat (نمایش کل فایل)، less (مشاهده صفحه به صفحه) برای مشاهده محتوای فایل‌ها.
• ورودی/خروجی و پایپ‌ها:
  • درک Standard Input (stdin)، Standard Output (stdout) و Standard Error (stderr).
  • تغییر مسیر خروجی دستورات به فایل: > (بازنویسی) و >> (الحاق).
  • تغییر مسیر ورودی دستورات از فایل: <.
  • ترکیب دستورات با پایپ | برای ایجاد فرمان‌های قدرتمند. مثال: لیست کردن فایل‌های متنی و مرتب‌سازی آن‌ها بر اساس نام: ls -l | grep ".txt" | sort.
• مدیریت فرآیندها:
  • مشاهده فرآیندهای در حال اجرا با ps و top (مانیتورینگ پویا).
  • پایان دادن به فرآیندها با kill و killall.
  • کار با فرآیندهای پس‌زمینه (background processes) و مدیریت jobها (jobs, fg, bg).
• اسکریپت‌نویسی شل (Bash Scripting Basics):
  • اصول نوشتن اسکریپت‌های قابل اجرا و مفهوم Shebang.
  • کار با متغیرها، آرگومان‌ها و ورودی کاربر.
  • ساختارهای کنترل جریان: حلقه‌ها (for, while) و شرطی‌ها (if, case).
  • ایجاد اسکریپت‌های ساده برای اتوماسیون کارهای روزمره. مثال: اسکریپت برای پشتیبان‌گیری خودکار از دایرکتوری‌ها.
• مدیریت بسته‌ها:
  • مقدمه‌ای بر سیستم‌های مدیریت بسته‌ها (Package Management) در توزیع‌های مختلف لینوکس (مانند apt برای Debian/Ubuntu و yum/dnf برای Red Hat/Fedora).
  • نصب، حذف و به‌روزرسانی نرم‌افزارها از طریق خط فرمان.
• شبکه از طریق خط فرمان:
  • دستورات ping، ip، netstat و ss برای عیب‌یابی و پیکربندی شبکه.
  • اتصال از راه دور به سرورها با ssh (Secure Shell).
  • انتقال فایل به صورت امن با scp (Secure Copy).
• فشرده‌سازی و آرشیو:
  • استفاده از tar برای آرشیو کردن چندین فایل و دایرکتوری.
  • فشرده‌سازی فایل‌ها با gzip، bzip2 و zip.
  • مثال: آرشیو کردن یک دایرکتوری و فشرده‌سازی آن برای انتقال یا پشتیبان‌گیری.

این دوره برای طیف وسیعی از افراد طراحی شده است که به دنبال تقویت مهارت‌های لینوکس خود هستند و می‌خواهند به تسلط عمیق‌تری بر سیستم عامل لینوکس دست یابند:

• توسعه‌دهندگان نرم‌افزار: برای کار با محیط‌های توسعه، ابزارهای Build، سیستم‌های کنترل نسخه (مانند Git) و ادغام مداوم/استقرار مداوم (CI/CD).
• مدیران سیستم و DevOps Engineers: برای مدیریت سرورها، اتوماسیون وظایف، استقرار برنامه‌ها و عیب‌یابی پیچیده.
• کاربران عادی لینوکس: برای درک عمیق‌تر سیستم و افزایش بهره‌وری در کارهای روزمره.
• دانشجویان و پژوهشگران: برای کارهای مرتبط با تحلیل داده، پردازش‌های سنگین و کار با کلاسترها و محیط‌های محاسباتی قدرتمند.
• هر کسی که می‌خواهد کنترل کامل بر سیستم عامل لینوکس خود داشته باشد و به دنبال یک مسیر حرفه‌ای در حوزه فناوری اطلاعات است.

دوره "آموزش کاربردی خط فرمان لینوکس 2.0 (2024-1)" یک سرمایه‌گذاری ارزشمند برای آینده شغلی شماست. با یادگیری این مهارت‌های بنیادی، نه تنها به یک کاربر لینوکس ماهر تبدیل می‌شوید، بلکه دیدگاه شما نسبت به نحوه تعامل با سیستم‌های کامپیوتری عمیق‌تر خواهد شد. این دوره با تاکید بر جنبه‌های کاربردی و عملی، شما را برای مواجهه با سناریوهای دنیای واقعی آماده می‌کند.

با محتوایی به‌روز و تمرین‌های هدفمند، شما قادر خواهید بود به سرعت دانش خود را به مهارت‌های قابل اجرا تبدیل کنید و از مزایای فراوان تسلط بر خط فرمان لینوکس بهره‌مند شوید. اکنون زمان آن است که تسلط خود را بر لینوکس افزایش دهید و به جمع متخصصان این حوزه بپیوندید و با اطمینان خاطر در دنیای فناوری اطلاعات پیشرفت کنید.