چرا تحلیل پروتکل‌های شبکه مهم است؟

هر بسته‌ای که در شبکه جابجا می‌شود، حامل اطلاعاتی است که می‌تواند درک جامعی از وضعیت شبکه، جریان داده‌ها، و حتی نقاط ضعف امنیتی ارائه دهد. پروتکل‌های شبکه، زبان مشترک دستگاه‌ها برای ارتباط هستند؛ از پروتکل‌های لایه کاربردی مانند HTTP و FTP گرفته تا پروتکل‌های لایه شبکه مانند IP و پروتکل‌های لایه انتقال مانند TCP و UDP. تحلیل این پروتکل‌ها به شما امکان می‌دهد تا:

• علل مشکلات ارتباطی و قطعی شبکه را تشخیص دهید.
• عملکرد برنامه‌ها و سرویس‌های شبکه را بهینه‌سازی کنید.
• ترافیک غیرمجاز و فعالیت‌های مخرب را شناسایی و ردگیری نمایید.
• مستندات دقیق و شفافی از جریان داده‌ها در شبکه تهیه کنید.
• برای امتحانات و گواهینامه‌های تخصصی در حوزه شبکه و امنیت آماده شوید.

آشنایی با وایرشاک: چشم بینای شبکه شما

وایرشاک یک تحلیلگر پروتکل شبکه رایگان و منبع باز است که به شما امکان می‌دهد ترافیک شبکه را در زمان واقعی ضبط و به صورت دقیق بررسی کنید. با رابط کاربری گرافیکی قدرتمند و قابلیت‌های فراوانش، وایرشاک به استاندارد صنعتی برای تحلیل بسته‌های شبکه تبدیل شده است. این دوره، شما را با تمام جنبه‌های این ابزار شگفت‌انگیز آشنا می‌کند.

اهداف کلیدی این دوره آموزشی

هدف اصلی این دوره، تجهیز شما به دانش و مهارت‌های عملی لازم برای استفاده مؤثر از وایرشاک در سناریوهای واقعی شبکه است. پس از اتمام این دوره، شما قادر خواهید بود:

• وایـرشاک را نصب و پیکربندی کنید.
• نحوه ضبط ترافیک شبکه را بر روی رابط‌های مختلف بیاموزید.
• از فیلترهای نمایش (Display Filters) برای تمرکز بر ترافیک مورد نظر استفاده کنید.
• فیلترهای ضبط (Capture Filters) را برای کاهش حجم بسته‌های ضبط شده به کار ببرید.
• پروتکل‌های کلیدی مانند TCP، UDP، IP، DNS، HTTP، SSL/TLS و بسیاری دیگر را تحلیل کنید.
• مشکلات رایج شبکه مانند تأخیر (latency)، از دست رفتن بسته‌ها (packet loss) و تنظیمات نادرست (misconfigurations) را با استفاده از وایرشاک شناسایی کنید.
• فعالیت‌های امنیتی مشکوک و نشانه‌های حملات سایبری را کشف نمایید.
• از قابلیت‌های پیشرفته وایرشاک مانند پروفایل‌ها (Profiles)، ادغام بسته‌ها (Packet Merging) و تحلیل جریان‌ها (Flow Analysis) بهره ببرید.
• شواهد دیجیتال (Digital Evidence) لازم برای تحقیقات امنیتی را استخراج کنید.

محتوای دوره: سفری گام به گام در دنیای پروتکل‌ها

این دوره با ساختاری منطقی و از مبانی شروع شده و به سمت موضوعات پیشرفته حرکت می‌کند تا اطمینان حاصل شود که تمام فراگیران، صرف نظر از سطح تجربه قبلی خود، می‌توانند بیشترین بهره را ببرند.

بخش اول: مبانی شبکه‌ و وایرشاک

• مروری بر مدل OSI و TCP/IP
• مفاهیم پایه شبکه‌ (IP Addressing, Subnetting, MAC Addresses)
• معرفی وایرشاک: تاریخچه، قابلیت‌ها و نحوه نصب
• آشنایی با رابط کاربری وایرشاک: پنجره اصلی، پنل بسته‌ها، پنل جزئیات بسته، پنل بایت‌ها
• اولین تجربه‌های ضبط و مشاهده ترافیک

بخش دوم: ضبط و فیلتر کردن ترافیک

• انتخاب صحیح رابط شبکه برای ضبط
• تفاوت بین فیلترهای ضبط (Capture Filters) و فیلترهای نمایش (Display Filters)
• دستورات پرکاربرد فیلترهای ضبط (BPF Syntax)
• استفاده پیشرفته از فیلترهای نمایش: فیلتر بر اساس پروتکل، آدرس IP، پورت، محتوای بسته و…
• ذخیره و بارگذاری فیلترها برای استفاده مجدد

بخش سوم: تحلیل عمیق پروتکل‌های کلیدی

• پروتکل ARP: نحوه شناسایی دستگاه‌ها در شبکه محلی
• پروتکل IP (IPv4 و IPv6): تحلیل هدر بسته‌ها، مسیریابی و آدرس‌دهی
• پروتکل ICMP: استفاده از Ping و Traceroute و تحلیل پیام‌های خطا
• پروتکل UDP: ماهیت بدون اتصال و کاربردهای آن (DNS, DHCP)
• پروتکل TCP: فرآیند برقراری اتصال (Three-Way Handshake)، کنترل جریان، کنترل ازدحام و تحلیل مشکلات
• پروتکل DNS: درخواست‌ها و پاسخ‌ها، و شناسایی مشکلات حل نام
• پروتکل HTTP/HTTPS: بررسی درخواست‌ها و پاسخ‌های وب، کوکی‌ها و تحلیل ترافیک رمزنگاری شده (با ملاحظات امنیتی)
• پروتکل DHCP: فرآیند تخصیص آدرس IP و مشکلات احتمالی

بخش چهارم: کاربردهای پیشرفته وایرشاک

• شناسایی مشکلات عملکرد شبکه: تحلیل تأخیر، Jitter و از دست رفتن بسته‌ها
• تحلیل ترافیک وایرلس (Wi-Fi): ضبط و تحلیل بسته‌های Wi-Fi (با کارت شبکه سازگار)
• تحلیل لاگ‌ها و بازسازی فایل‌ها: استخراج فایل‌ها و داده‌ها از بسته‌های ضبط شده
• استفاده از Plug-ins و Lua Scripting: سفارشی‌سازی وایرشاک
• تحلیل ترافیک رمزنگاری شده: مباحثی پیرامون TLS/SSL و نحوه تحلیل (در صورت دسترسی به کلیدها)
• تشخیص بدافزار و حملات سایبری: شناسایی الگوهای ترافیکی مشکوک

بخش پنجم: سناریوهای عملی و مطالعات موردی

• عیب‌یابی مشکلات دسترسی به اینترنت
• تشخیص حملات Man-in-the-Middle (MitM)
• تحلیل ترافیک DoS/DDoS
• بررسی آلودگی سیستم به بدافزار از طریق ترافیک شبکه
• بهینه‌سازی عملکرد برنامه‌های کاربردی تحت شبکه

مزایای یادگیری این دوره

این دوره آموزشی به گونه‌ای طراحی شده است که تجربه‌ای غنی و پربار را برای فراگیران فراهم کند:

• دسترسی فیزیکی و دائمی: محتوای کامل دوره بر روی یک فلش مموری 32 گیگابایتی ارائه می‌شود که نیاز به اتصال مداوم به اینترنت را از بین می‌برد و امکان دسترسی آسان و همیشگی را فراهم می‌کند.
• محتوای به‌روز و تخصصی: تمامی مطالب بر اساس آخرین نسخه‌های وایرشاک و استانداردهای شبکه‌بندی و امنیت در سال 2024 تدوین شده است.
• مثال‌های عملی و پروژه‌محور: تمرکز بر سناریوهای واقعی، شما را قادر می‌سازد تا آموخته‌های خود را بلافاصله در محیط کار یا پروژه‌های شخصی به کار بگیرید.
• پشتیبانی تخصصی: امکان دریافت راهنمایی و پاسخ به سوالات شما در طول دوره.
• ارتقاء شغلی: تسلط بر وایرشاک یک مهارت ارزشمند است که می‌تواند فرصت‌های شغلی شما را در حوزه‌هایی مانند شبکه‌، امنیت سایبری، DevOps و پشتیبانی فنی افزایش دهد.

پیش‌نیازها

برای بهره‌مندی حداکثری از این دوره، داشتن دانش پایه‌ای در زمینه مفاهیم زیر توصیه می‌شود:

• آشنایی با سیستم‌عامل‌های ویندوز و لینوکس
• درک مفاهیم اولیه شبکه (IP Address, Subnet Mask, Gateway)
• آشنایی با نحوه کارکرد اینترنت

اگرچه پیش‌زمینه‌های ذکر شده مفید هستند، اما ساختار جامع دوره به گونه‌ای است که افراد با دانش کمتر نیز می‌توانند با مطالعه بخش‌های مقدماتی، خود را به سطح مطلوب برسانند.

نتیجه‌گیری

در دنیای دیجیتال امروز، درک نحوه ارتباط دستگاه‌ها و جریان داده‌ها در شبکه‌ها، مهارتی ضروری است. دوره تحلیل پروتکل‌های شبکه با وایرشاک، با ارائه محتوایی غنی و کاربردی بر روی فلش مموری 32 گیگابایتی، شما را به ابزارهای لازم برای تبدیل شدن به یک متخصص شبکه و امنیت مجهز می‌کند. این سرمایه‌گذاری بر روی دانش، دروازه‌ای به سوی درک عمیق‌تر، حل مشکلات پیچیده و افزایش امنیت دنیای دیجیتال شما خواهد بود.