در دنیای پرشتاب امروز، مدیریت و جستجوی کارآمد داده‌های پیچیده و غیرساخت‌یافته، چالشی اساسی برای کسب‌وکارها و سازمان‌های پیشرو محسوب می‌شود. پایگاه‌های داده برداری (Vector Databases) با ارائه راهکاری نوین و قدرتمند، انقلابی در این حوزه ایجاد کرده‌اند. این پایگاه‌های داده قادرند داده‌ها را به صورت بردارهای عددی با ابعاد بالا ذخیره، نمایه‌سازی و جستجو کنند و این امکان را فراهم می‌آورند تا الگوها، شباهت‌ها و روابط پنهان در حجم عظیمی از داده‌های متنی، تصویری، صوتی و حتی ویدئویی کشف شوند.

تخصص “مبانی پایگاه داده برداری” از Coursera، با هدف آماده‌سازی متخصصان و علاقمندان برای ورود به این عرصه نوظهور و حیاتی طراحی شده است. این دوره جامع، با تمرکز بر مفاهیم کلیدی، معماری‌های پیشرفته و کاربردهای عملی، شما را به یک متخصص ماهر در زمینه پایگاه‌های داده برداری تبدیل خواهد کرد.

درک پایگاه‌های داده برداری برای هر کسی که با هوش مصنوعی، یادگیری ماشین، پردازش زبان طبیعی (NLP) و سیستم‌های توصیه‌گر سر و کار دارد، ضروری است. برخلاف پایگاه‌های داده سنتی که بر روابط ساختاریافته تمرکز دارند، پایگاه‌های داده برداری برای مقایسه معنایی و بازیابی اطلاعات بر اساس شباهت طراحی شده‌اند. این قابلیت، آن‌ها را برای کاربردهایی مانند:

• جستجوی معنایی اسناد و مقالات
• یافتن تصاویر مشابه
• سیستم‌های پیشنهاددهنده محصولات یا محتوا
• تشخیص ناهنجاری و داده‌های پرت
• تحلیل احساسات و دسته‌بندی متون
• جستجو در مدل‌های زبان بزرگ (LLMs)

بسیار ایده‌آل می‌سازد.

این تخصص، شما را در مسیر یادگیری گام به گام، از مفاهیم پایه تا پیاده‌سازی‌های پیشرفته، همراهی می‌کند. سرفصل‌های کلیدی دوره عبارتند از:

• مبانی نمایش برداری داده‌ها: یاد می‌گیرید که چگونه داده‌های متنوع (متن، تصویر، صدا) را به بردارهای عددی قابل فهم برای ماشین تبدیل کنید. این فرآیند شامل آشنایی با مدل‌های embedding مانند Word2Vec، GloVe، Sentence-BERT و مدل‌های embedding تصویری است.
• معماری پایگاه داده برداری: با ساختار داخلی پایگاه‌های داده برداری، الگوریتم‌های نمایه‌سازی (Indexing) مانند HNSW، IVF و Faiss و تکنیک‌های جستجوی نزدیک‌ترین همسایه (ANN) آشنا خواهید شد. درک این معماری‌ها برای بهینه‌سازی عملکرد و مقیاس‌پذیری ضروری است.
• پیاده‌سازی و مدیریت: این دوره به شما آموزش می‌دهد که چگونه پایگاه‌های داده برداری محبوب مانند Milvus، Pinecone، Weaviate و ChromaDB را نصب، پیکربندی و مدیریت کنید. همچنین با مفاهیم کوئری‌نویسی (Querying) و بهینه‌سازی پرس‌وجوها آشنا خواهید شد.
• کاربردها و پروژه‌های عملی: بخش قابل توجهی از دوره به پیاده‌سازی پروژه‌های واقعی اختصاص دارد. شما با ساخت یک سیستم جستجوی معنایی برای مقالات، یک سیستم تشخیص چهره، یا یک موتور پیشنهاددهنده موسیقی، دانش نظری خود را به مرحله عمل خواهید رساند.
• مقیاس‌پذیری و عملکرد: یاد می‌گیرید چگونه پایگاه‌های داده برداری را برای حجم بالای داده و ترافیک بالا بهینه کنید و با مفاهیم مرتبط با مقیاس‌پذیری افقی و عمودی آشنا می‌شوید.
• ادغام با اکوسیستم AI/ML: خواهید آموخت که چگونه پایگاه‌های داده برداری را با ابزارها و فریم‌ورک‌های محبوب یادگیری ماشین مانند TensorFlow، PyTorch، LangChain و LlamaIndex ادغام کنید تا جریان‌های کاری پیچیده‌تری بسازید.

شرکت در این دوره تخصصی، مزایای قابل توجهی را برای شما به ارمغان می‌آورد:

• کسب مهارت‌های مورد تقاضا: با توجه به رشد فزاینده هوش مصنوعی و نیاز به مدیریت داده‌های پیچیده، متخصصان پایگاه داده برداری از ارزش بالایی در بازار کار برخوردارند.
• پروژه‌های عملی و نمونه کار: انجام پروژه‌های عملی به شما امکان می‌دهد تا مهارت‌های خود را مستند کرده و برای رزومه خود نمونه کارهای قوی بسازید.
• دسترسی به دانش روز: محتوای دوره به طور مداوم به‌روزرسانی می‌شود تا شما را در جریان آخرین تحولات و تکنیک‌ها در این حوزه قرار دهد.
• گواهینامه معتبر: پس از اتمام موفقیت‌آمیز دوره و پروژه‌ها، گواهینامه‌ای از Coursera دریافت خواهید کرد که اعتبار دانش و مهارت شما را تأیید می‌کند.
• فرمت دسترسی آسان: محتوای این دوره بر روی یک فلش مموری 32 گیگابایتی ارائه می‌شود، که دسترسی و استفاده از آن را در هر زمان و مکانی، بدون نیاز به دانلود یا اتصال دائمی به اینترنت، فراهم می‌کند. این روش، انتخابی ایده‌آل برای افرادی است که به دنبال یک راه حل جامع و قابل حمل هستند.

برای بهره‌مندی کامل از این دوره، آشنایی با مفاهیم اولیه در حوزه زیر توصیه می‌شود:

• مبانی علم داده و یادگیری ماشین: درک مفاهیم کلی مانند داده‌ها، الگوریتم‌ها، آموزش مدل‌ها و ارزیابی عملکرد.
• آشنایی با زبان برنامه‌نویسی Python: تسلط نسبی بر Python برای کار با کتابخانه‌ها و پیاده‌سازی کدها ضروری است.
• آشنایی با مفاهیم پایگاه داده: درک مفاهیم پایگاه داده‌های رابطه‌ای (SQL) می‌تواند مفید باشد، اما الزامی نیست.
• آشنایی مقدماتی با هوش مصنوعی و NLP: آشنایی کلی با کاربردهای هوش مصنوعی و پردازش زبان طبیعی درک موضوعات پیشرفته‌تر را تسهیل می‌کند.

این تخصص به صورت ماژولار طراحی شده است تا یادگیری را سازمان‌دهی کند:

• ماژول ۱: معرفی پایگاه داده‌های برداری
  • تاریخچه و تکامل پایگاه‌های داده
  • مقایسه پایگاه‌های داده برداری با پایگاه‌های داده سنتی
  • معماری و اجزای اصلی پایگاه داده برداری
• ماژول ۲: نمایش برداری (Vector Embeddings)
  • مفاهیم اساسی نگاشت به بردار
  • مدل‌های embedding برای متن (Word2Vec, GloVe, FastText, Sentence-BERT)
  • مدل‌های embedding برای تصاویر (CNN-based embeddings)
  • تکنیک‌های تولید و بهینه‌سازی embedding
• ماژول ۳: نمایه‌سازی برداری (Vector Indexing)
  • نیاز به نمایه‌سازی برای جستجوی کارآمد
  • الگوریتم‌های ANN (Approximate Nearest Neighbor)
  • Hierarchical Navigable Small Worlds (HNSW)
  • Inverted File Index (IVF)
  • Product Quantization (PQ)
  • معیارهای ارزیابی نمایه‌سازی (Precision, Recall, Latency)
• ماژول ۴: پایگاه‌های داده برداری محبوب
  • بررسی عمیق Milvus، Pinecone، Weaviate، ChromaDB و Qdrant
  • نصب، پیکربندی و راه‌اندازی
  • نوشتن کوئری و انجام جستجوهای معنایی
  • مدیریت داده‌ها و مقیاس‌پذیری
• ماژول ۵: کاربردهای پیشرفته و پروژه‌ها
  • ساخت سیستم جستجوی اسناد معنایی
  • پیاده‌سازی سیستم‌های توصیه‌گر
  • کاربرد در پردازش تصویر و تشخیص الگو
  • ادغام با مدل‌های زبان بزرگ (LLMs)
  • پروژه‌های عملی و نهایی

دوره “مبانی پایگاه داده برداری” یک سرمایه‌گذاری ارزشمند برای کسانی است که به دنبال پیشرفت در زمینه‌های هوش مصنوعی، علم داده و مدیریت اطلاعات هستند. با ارائه محتوای جامع، پروژه‌های عملی و دسترسی آسان از طریق فلش مموری 32 گیگابایتی، این تخصص ابزارها و دانش لازم را برای تسلط بر یکی از مهم‌ترین فناوری‌های نوظهور در اختیار شما قرار می‌دهد.