معرفی دوره

در این دوره پیشرفته از مجموعه «مهندسی معکوس 4»، به بررسی جامع روش‌های حفاظت نرم‌افزار می‌پردازیم. این دوره با هدف آشنایی عمیق با تکنیک‌های Obfuscation (ابهام‌سازی)، Anti-Debugging (ضد دیباگ)، Licensing (مجوزدهی) و سایر لایه‌های امنیتی طراحی شده است. از آنجا که بسیاری از تولیدکنندگان نرم‌افزار برای حفظ حقوق مالکیت فکری و جلوگیری از کرک شدن اقدام به پیچیده‌سازی کد می‌کنند، فراگیری این مطالب به شما کمک می‌کند تا هم امنیت محصول خود را افزایش دهید و هم در تحلیل بدافزارها و نرم‌افزارهای مخرب توانمند شوید.

مربی دوره به‌صورت گام‌به‌گام با مثال‌های واقعی و پروژه محور، ابزارهای رایج و تکنیک‌های سطح سیستم‌عامل را معرفی خواهد کرد تا شما پس از پایان کلاس، در هر محیطی بتوانید راهکار مناسب را پیاده‌سازی کنید.

آنچه فراگیران می‌آموزند

• اصول و مفاهیم ابهام‌سازی کد و روش‌های کاربردی در محافظت از باینری.
• تکنیک‌های ضد دیباگ برای تشخیص و جلوگیری از دیباگ توسط ابزارهای معروف مانند OllyDbg و x64dbg.
• ایجاد و مدیریت سیستم‌های مجوزدهی (Licensing) و قفل نرم‌افزار.
• کار با تکنیک‌های روتین داخلی سیستم‌عامل برای نظارت بر عملکرد و جلوگیری از تزریق کد.
• به‌کارگیری ابزارهای اختصاصی و اسکریپت‌نویسی برای اتوماسیون عملیات حفاظتی.
• تحلیل رمزگذاری و فشرده‌سازی داده‌ها در باینری و روش‌های شکستن آن.

مزایا و کاربردها

این دوره به چند دلیل برای توسعه‌دهندگان و تحلیل‌گران امنیت حیاتی است:

• افزایش سطح امنیت محصولات نرم‌افزاری و جلوگیری از کرک‌های غیرمجاز.
• افزایش توان تحلیل‌گران در شناسایی لایه‌های حفاظتی و نفوذ به آن‌ها.
• کسب مهارت در طراحی سیستم‌های مجوزدهی حرفه‌ای و مقاوم در برابر دور زدن.
• درک عمیق از مکانیسم‌های محافظتی سیستم‌عامل برای فعالیت در حوزه امنیت و تحقیقات بدافزار.
• یادگیری ابزارهای کاری بازار و روند توسعه سریع در صنایع نرم‌افزار.

پیش‌نیازها

برای بهره‌برداری کامل از این دوره، بهتر است:

• مفاهیم پایه‌ای مهندسی معکوس و دیس‌اسمبلی (Disassembly) را بدانید.
• آشنایی ابتدایی با اسمبلی x86/x64 و ساختار باینری PE در ویندوز داشته باشید.
• تجربه کار با دیباگرها و استفاده از ابزارهایی مثل IDA Pro یا Ghidra.
• دانش مقدماتی از زبان‌های سطح بالا نظیر C/C++ جهت درک مثال‌های کدنویسی.

سرفصل‌های دوره

• ماژول 1: معرفی ساختار باینری و مرور سریع مهندسی معکوس
• ماژول 2: ابهام‌سازی کد با استفاده از Obfuscatorهای رایج
• ماژول 3: پیاده‌سازی تکنیک‌های Anti-Debugging در ویندوز
• ماژول 4: طراحی سیستم مجوزدهی و روش‌های Encryption/Decryption
• ماژول 5: کار با Hookها، API Monitoring و جلوگیری از DLL Injection
• ماژول 6: اتوماسیون با اسکریپت‌های Python و PowerShell
• ماژول 7: آنالیز پیچیده در شرایط واقعی و تست نفوذ
• ماژول 8: پروژه عملی نهایی، ترکیب همه تکنیک‌ها در یک نرم‌افزار نمونه

مثال‌های عملی

در طول دوره با پروژه‌های واقعی و داده‌های نمونه کار خواهید کرد. برای مثال:

• ابهام‌سازی کنترل جریان (Control Flow Obfuscation) در یک نرم‌افزار ساده مالی و تحلیل تفاوت در خروجی دیس‌اسمبلر.
• اضافه کردن Anti-Debug API به یک بازی قدیمی و مشاهده عملکرد در مقابل OllyDbg و x64dbg.
• طراحی یک سیستم مجوزدهی مبتنی بر کلاینت-سرور، با رمزنگاری داده‌های لایسنس و بررسی نحوه دور زدن آن.
• استفاده از PowerShell برای اسکریپت کردن خودکار آنالیز اولیه و تهیه گزارش قابل خواندن.

هر مثال دارای ویدئو گام‌به‌گام، کد منبع و فایل‌های تمرین خواهد بود تا شما بتوانید مشابه آن را در پروژه‌های خود به‌کار گیرید.

نکات کلیدی

• همیشه قبل از انتشار نرم‌افزار، یک لایه ابهام‌سازی کنترل شده اضافه کنید تا تحلیلگران غیرحرفه‌ای از کرک کردن منصرف شوند.
• به‌کارگیری Anti-Debug به معنای حذف کامل امکان دیباگ نیست، بلکه تأخیر و پیچیدگی در فرآیند را افزایش می‌دهد.
• برای سیستم مجوزدهی، بهتر است از چندین مکانیزم ترکیبی (Local & Server Side) بهره ببرید تا احتمال دور زدن کمتر باشد.
• اتوماسیون آنالیز و گزارش‌گیری، هم برای توسعه‌دهنده و هم برای بررسی‌کننده امنیت بسیار ارزشمند است.
• تست نفوذ نهایی با شرایط متنوع (محیط‌های مجازی، دیباگرهای مختلف، محدودیت‌های شبکه) از واجبات است.

چرا این دوره؟

با گذراندن این دوره، نه‌تنها دانش نظری خود را افزایش می‌دهید، بلکه با تمرین‌های عملی گوناگون، تجربه واقعی در پیاده‌سازی تکنیک‌های حفاظتی خواهید داشت. در پایان مسیر، می‌توانید نرم‌افزارهای خود را در برابر کرک و نفوذ تا حد قابل توجهی ایمن کنید و به‌عنوان یک مهندس معکوس یا کارشناس امنیت، در پروژه‌های حساس و بزرگ مشارکت داشته باشید.

همچنین استفاده از این تجربیات در شرکت‌ها و سازمان‌های نرم‌افزاری، ارزش افزوده واقعی به رزومه و توانمندی‌های شما خواهد بخشید.