این دوره جامع، شما را از مفاهیم پایه‌ای تراکنش‌ها تا پیاده‌سازی‌های پیشرفته در SQL Server هدایت می‌کند. پس از اتمام این دوره، شما قادر خواهید بود:

• مفهوم تراکنش‌ها و اهمیت آن‌ها در سیستم‌های مدیریت پایگاه داده (DBMS) را به طور کامل درک کنید.
• با ویژگی‌های ACID (اتمی بودن، سازگاری، جداسازی و پایدار بودن) به عنوان ستون‌های اصلی هر تراکنش آشنا شوید و نحوه تضمین آن‌ها توسط SQL Server را بیاموزید.
• دستورات اصلی TCL (Transaction Control Language) شامل BEGIN TRANSACTION، COMMIT TRANSACTION، و ROLLBACK TRANSACTION را به صورت عملی به کار بگیرید.
• مشکلات همزمانی (Concurrency Issues) نظیر Dirty Reads، Non-Repeatable Reads و Phantom Reads را تشخیص دهید و نحوه مدیریت آن‌ها با استفاده از سطوح جداسازی (Isolation Levels) مختلف را فرا بگیرید (Read Uncommitted, Read Committed, Repeatable Read, Serializable, Snapshot).
• تراکنش‌های تو در تو (Nested Transactions) و نقاط ذخیره (SAVEPOINTs) را برای کنترل دقیق‌تر جریان تراکنش‌ها پیاده‌سازی کنید.
• نحوه مدیریت خطاها و بازیابی از آن‌ها در داخل تراکنش‌ها را با استفاده از بلاک‌های TRY…CATCH به صورت ایمن انجام دهید.
• درکی کلی از مفهوم تراکنش‌های توزیع شده (Distributed Transactions) و نقش MSDTC (Microsoft Distributed Transaction Coordinator) پیدا کنید.
• با بهترین شیوه‌ها (Best Practices) در طراحی و پیاده‌سازی تراکنش‌ها برای بهبود عملکرد و قابلیت اطمینان آشنا شوید.

یادگیری تراکنش‌ها در SQL Server نه تنها دانش فنی شما را ارتقا می‌دهد، بلکه مزایای عملی فراوانی برای توسعه‌دهندگان، مدیران پایگاه داده (DBAs) و هر فردی که با داده‌ها سروکار دارد، به ارمغان می‌آورد:

• اطمینان از یکپارچگی داده‌ها: با استفاده صحیح از تراکنش‌ها، مطمئن خواهید بود که داده‌های شما همیشه در حالت سازگار و صحیح قرار دارند و از هرگونه فساد داده جلوگیری می‌شود.
• افزایش قابلیت اطمینان برنامه: برنامه‌هایی که تراکنش‌ها را به درستی پیاده‌سازی می‌کنند، در مواجهه با خطاها یا قطعی‌ها، داده‌های خود را از دست نمی‌دهند و به حالت پایدار باز می‌گردند.
• مدیریت بهینه همزمانی: در محیط‌های چندکاربره، تراکنش‌ها تضمین می‌کنند که عملیات همزمان کاربران با یکدیگر تداخل نداشته باشند و هر کاربر، دیدی سازگار از داده‌ها داشته باشد.
• کاهش باگ‌ها و خطاهای منطقی: با درک عمیق‌تر از رفتار تراکنش‌ها، می‌توانید سناریوهای پیچیده را به درستی مدیریت کرده و از بروز خطاهای پنهان در کد خود جلوگیری کنید.
• آمادگی برای چالش‌های پیشرفته: این دوره، پایه و اساس محکمی برای یادگیری مفاهیم پیشرفته‌تر SQL Server مانند قفل‌گذاری (Locking)، بلاک‌شدن (Blocking)، و بن‌بست‌ها (Deadlocks) فراهم می‌آورد.
• افزایش ارزش در بازار کار: مهارت در مدیریت تراکنش‌ها یکی از مهارت‌های کلیدی برای توسعه‌دهندگان پایگاه داده و DBA ها است که می‌تواند فرصت‌های شغلی بهتری را برای شما فراهم کند.

برای بهره‌مندی حداکثری از این دوره، داشتن حداقل دانش و تجربه زیر توصیه می‌شود:

• آشنایی با مفاهیم پایگاه داده: درک اصول اولیه پایگاه داده‌ها، جداول، ستون‌ها، کلیدها و روابط بین جداول.
• دانش مقدماتی T-SQL: توانایی نوشتن کوئری‌های ساده SELECT، INSERT، UPDATE و DELETE.
• آشنایی با SQL Server Management Studio (SSMS): توانایی اجرای کوئری‌ها و مشاهده نتایج در محیط SSMS.
• اختیاری اما مفید: آشنایی اولیه با برنامه‌نویسی و منطق الگوریتمی.

این دوره به صورت ماژولار طراحی شده است تا یادگیری را برای شما آسان‌تر کند. سرفصل‌های اصلی به شرح زیر است:

• مقدمه‌ای بر تراکنش‌ها:
  • تعریف تراکنش و چرایی اهمیت آن.
  • بررسی ویژگی‌های ACID (Atomicity, Consistency, Isolation, Durability).
  • تراکنش‌های صریح (Explicit) و ضمنی (Implicit).
• دستورات کنترل تراکنش (TCL):
  • BEGIN TRANSACTION: شروع یک تراکنش جدید.
  • COMMIT TRANSACTION: نهایی کردن تغییرات تراکنش.
  • ROLLBACK TRANSACTION: لغو تغییرات و بازگشت به حالت اولیه.
  • مثال‌های عملی از سناریوهای مختلف.
• مدیریت همزمانی و سطوح جداسازی (Isolation Levels):
  • مفهوم همزمانی و مشکلات ناشی از آن (Dirty Read, Non-Repeatable Read, Phantom Read).
  • READ UNCOMMITTED: کمترین سطح جداسازی.
  • READ COMMITTED: سطح پیش‌فرض و رایج.
  • REPEATABLE READ: تضمین خواندن یکسان داده‌ها در طول تراکنش.
  • SERIALIZABLE: بالاترین سطح جداسازی.
  • SNAPSHOT ISOLATION: رویکرد نسخه‌سازی.
• تراکنش‌های تو در تو و نقاط ذخیره (SAVEPOINTs):
  • کاربرد تراکنش‌های تو در تو.
  • استفاده از SAVE TRANSACTION و ROLLBACK TRANSACTION TO SAVEPOINT برای کنترل دقیق.
• مدیریت خطا در تراکنش‌ها:
  • استفاده از بلاک‌های TRY...CATCH برای هندل کردن خطاها و تصمیم‌گیری درباره COMMIT یا ROLLBACK.
  • بررسی متغیرهای سیستمی مرتبط با خطاها (مثلاً @@ERROR).
• مفاهیم پیشرفته و بهترین شیوه‌ها:
  • مروری بر تراکنش‌های توزیع شده (Distributed Transactions).
  • توصیه‌ها برای طراحی تراکنش‌های کارآمد و مقاوم.
  • نکات مربوط به عملکرد (Performance) و قفل‌گذاری.

در این دوره، مفاهیم با مثال‌های عملی متعددی آموزش داده می‌شوند تا درک عمیق‌تری از نحوه کار تراکنش‌ها پیدا کنید. به عنوان مثال، یک تراکنش ساده بانکی را در نظر بگیرید که شامل انتقال وجه از یک حساب به حساب دیگر است:

BEGIN TRY
    BEGIN TRANSACTION;

    -- کسر مبلغ از حساب مبدأ
    UPDATE Accounts
    SET Balance = Balance - 100
    WHERE AccountID = 123;

    -- بررسی موجودی کافی
    IF (SELECT Balance FROM Accounts WHERE AccountID = 123) < 0
    BEGIN
        RAISERROR ('موجودی کافی نیست.', 16, 1);
    END

    -- افزودن مبلغ به حساب مقصد
    UPDATE Accounts
    SET Balance = Balance + 100
    WHERE AccountID = 456;

    COMMIT TRANSACTION;
    PRINT 'تراکنش با موفقیت انجام شد.';
END TRY
BEGIN CATCH
    IF @@TRANCOUNT > 0
        ROLLBACK TRANSACTION;
    PRINT 'تراکنش با خطا مواجه شد و بازگردانده شد: ' + ERROR_MESSAGE();
END CATCH;

    

در این مثال، اگر هر یک از عملیات UPDATE با شکست مواجه شود یا شرط موجودی کافی نقض شود، کل تراکنش با ROLLBACK به حالت اولیه باز می‌گردد و اطمینان حاصل می‌شود که داده‌ها در حالت ناسازگار قرار نمی‌گیرند. این مثال نشان می‌دهد که چگونه اتمی بودن (Atomicity) تراکنش، تضمین می‌کند که همه عملیات با هم یا هیچ‌کدام با هم انجام شوند.

یکی از نکات کلیدی دیگر، انتخاب سطح جداسازی مناسب است. سطوح جداسازی، تعادل بین همزمانی (Concurrency) و یکپارچگی داده‌ها را فراهم می‌کنند. به عنوان مثال، اگر در یک محیط گزارش‌گیری، نیاز به خواندن سریع داده‌ها بدون توجه به قفل‌گذاری سایر تراکنش‌ها دارید، می‌توانید از READ UNCOMMITTED استفاده کنید (با ریسک خواندن داده‌های نهایی نشده). اما برای عملیات حیاتی مانند انتقال وجه، SERIALIZABLE یا SNAPSHOT ISOLATION امنیت بالاتری را فراهم می‌کنند.