تست‌نویسی بخشی جدایی‌ناپذیر از فرآیند توسعه نرم‌افزار است و در Go نیز از این قاعده مستثنی نیست. دلایل متعددی وجود دارد که چرا باید زمان و انرژی خود را صرف یادگیری و پیاده‌سازی تست‌ها در پروژه‌های Go خود کنید:

• افزایش اطمینان به کد: تست‌ها به شما اطمینان می‌دهند که کدهای نوشته شده دقیقاً همان‌طور که انتظار می‌رود عمل می‌کنند و تغییرات آتی ناخواسته باعث ایجاد خطا نمی‌شوند.
• کاهش باگ‌ها و خطاها: با شناسایی و رفع مشکلات در مراحل اولیه توسعه، از بروز باگ‌های پرهزینه در محیط پروداکشن جلوگیری می‌شود.
• تسهیل نگهداری و بازطراحی (Refactoring): وجود تست‌های جامع، بازطراحی و بهبود ساختار کد را با اطمینان خاطر بیشتری ممکن می‌سازد، زیرا هرگونه تغییر ناخواسته بلافاصله توسط تست‌ها شناسایی می‌شود.
• سرعت بخشیدن به فرآیند توسعه: هرچند در ابتدا نوشتن تست‌ها زمان‌بر به نظر می‌رسد، اما در بلندمدت با کاهش زمان دیباگ و افزایش سرعت ارائه قابلیت‌های جدید، فرآیند توسعه را تسریع می‌بخشد.
• مستندسازی عملی رفتار کد: تست‌ها به عنوان یک مستند زنده عمل می‌کنند که نشان می‌دهد هر بخش از کد چگونه باید کار کند. این امر در فهم کد برای توسعه‌دهندگان جدید بسیار مفید است.

این دوره جامع با هدف آموزش مهارت‌های کلیدی تست‌نویسی در Go طراحی شده است. پس از اتمام دوره، شما قادر خواهید بود:

• با بسته بومی `testing` گوی به طور کامل آشنا شوید و از آن برای نوشتن انواع تست‌ها استفاده کنید.
• تست‌های واحد (Unit Tests) کارآمد و ایزوله برای توابع و متدهای خود بنویسید.
• مفاهیم Mocking و Stubbing را درک کرده و برای مدیریت وابستگی‌ها در تست‌ها به کار ببرید.
• تست‌های همخوان (Integration Tests) برای آزمایش تعامل اجزای مختلف سیستم با یکدیگر را پیاده‌سازی کنید.
• از تست‌های مبتنی بر جدول (Table-Driven Tests) برای پوشش سناریوهای متعدد با کمترین تکرار کد استفاده کنید.
• تست‌های عملکردی (Benchmarking) بنویسید تا کارایی کدهای خود را ارزیابی و بهبود بخشید.
• مفهوم پوشش کد (Code Coverage) را درک کرده و گزارش‌های آن را تحلیل کنید.
• با بهترین روش‌ها و الگوهای تست‌نویسی در Go آشنا شده و آن‌ها را در پروژه‌های واقعی به کار ببرید.
• نوشتن تست‌های Concurrency-safe برای کدهای دارای همزمانی.

برای بهره‌مندی حداکثری از این دوره، داشتن پیش‌نیازهای زیر توصیه می‌شود:

• آشنایی مقدماتی با زبان برنامه‌نویسی Go (گولنگ): شما باید با مفاهیم پایه‌ای Go مانند متغیرها، توابع، حلقه‌ها، شرط‌ها، ساختارها، اینترفیس‌ها و پکیج‌ها آشنا باشید.
• درک مفاهیم پایه برنامه‌نویسی: آشنایی با الگوریتم‌ها و ساختار داده‌ها مفید خواهد بود.
• داشتن یک محیط توسعه Go آماده: شامل نصب Go و یک ویرایشگر کد مانند VS Code یا GoLand.

این دوره از سطح مبتدی شروع می‌شود، اما فرض بر این است که شما حداقل تجربه اولیه‌ای در کدنویسی با Go دارید و نمی‌تواند جایگزین یادگیری پایه زبان Go باشد.

۱. مقدمات تست‌نویسی در Go

در این بخش، شما با اصول اولیه تست‌نویسی در Go آشنا می‌شوید. یاد می‌گیرید که چرا تست‌ها ضروری هستند، انواع مختلف تست‌ها کدامند و چگونه Go با بسته بومی `testing`، ابزارهای لازم را برای شروع فراهم می‌کند. موضوعاتی مانند ساختار فایل‌های تست، نحوه اجرای تست‌ها با دستور `go test`، و استفاده از توابع `t.Error`, `t.Fatal`, `t.Log` برای گزارش‌دهی خطاها و اطلاعات مورد بررسی قرار می‌گیرد. همچنین، با مفهوم Subtests و کاربرد آن در سازماندهی و اجرای تست‌های فرعی آشنا خواهید شد که به شما امکان می‌دهد تست‌های پیچیده‌تر را مدیریت کنید.

۲. تست‌های واحد (Unit Tests) و بهترین روش‌ها

این ماژول بر روی قلب تست‌نویسی، یعنی تست‌های واحد، تمرکز دارد. شما یاد می‌گیرید که چگونه توابع و متدهای Go خود را به صورت ایزوله تست کنید تا از عملکرد صحیح هر جزء اطمینان حاصل شود. مثال‌های عملی متعددی برای تست انواع ورودی‌ها، حالات خطا و لبه‌های مختلف ارائه می‌شود. این بخش همچنین به اهمیت نوشتن تست‌های خوانا، مختصر و قابل اعتماد می‌پردازد و شما را با الگوهایی مانند Table-Driven Tests آشنا می‌کند که به شما امکان می‌دهد چندین سناریوی تست را با کد کمتر و خوانایی بالاتر پوشش دهید. نحوه مدیریت ورودی‌ها و خروجی‌های توابع در تست‌ها نیز بحث خواهد شد.

۳. Mocking، Stubbing و مدیریت وابستگی‌ها

هنگام تست توابع یا کامپوننت‌هایی که به سرویس‌های خارجی (مانند دیتابیس‌ها، APIهای شخص ثالث یا فایل‌سیستم) وابستگی دارند، Mocking و Stubbing اهمیت پیدا می‌کنند. این بخش به شما می‌آموزد که چگونه با استفاده از اینترفیس‌ها در Go، وابستگی‌های خارجی را Mock کنید تا تست‌های شما ایزوله، سریع و قابل تکرار باشند. شما مثال‌های عملی از Mock کردن دسترسی به دیتابیس، تماس‌های HTTP و سایر وابستگی‌ها را خواهید دید. درک مفهوم Dependency Injection و نقش آن در تست‌پذیری کد نیز در این بخش تقویت می‌شود.

۴. تست‌های همخوان (Integration Tests) و تست وب

پس از تسلط بر تست‌های واحد، این بخش شما را به سمت تست‌های همخوان هدایت می‌کند. تست‌های همخوان، تعامل بین اجزای مختلف سیستم را بررسی می‌کنند، مانند ارتباط یک وب‌سرویس با دیتابیس یا یک سرویس با سرویس دیگر. در این ماژول، شما با ابزارهایی مانند `httptest` برای تست APIهای وب آشنا می‌شوید و یاد می‌گیرید چگونه هندلرهای HTTP، Middleware و APIهای RESTful را به صورت موثر تست کنید. این شامل راه‌اندازی یک سرور تست موقت و ارسال درخواست‌های HTTP به آن برای اعتبارسنجی پاسخ‌ها و حالات سیستم است.

۵. تست‌های پیشرفته و عملکردی (Benchmarking)

این ماژول به موضوعات پیشرفته‌تر در تست‌نویسی می‌پردازد. شما با تست‌های عملکردی (Benchmarking) آشنا می‌شوید که به شما امکان می‌دهد کارایی کدهای خود را اندازه‌گیری و گلوگاه‌ها را شناسایی کنید. نحوه نوشتن توابع Benchmark با بسته `testing` و تحلیل نتایج آن‌ها برای بهینه‌سازی کد آموزش داده می‌شود. همچنین، مفهوم پوشش کد (Code Coverage) و اهمیت آن در اطمینان از پوشش کافی کدهای شما توسط تست‌ها، به همراه نحوه تولید و تفسیر گزارش‌های پوشش کد، مورد بحث قرار می‌گیرد.

۶. سازماندهی تست‌ها و بهترین روش‌ها

در نهایت، این بخش به مدیریت و سازماندهی تست‌ها در پروژه‌های بزرگتر می‌پردازد. شما با بهترین روش‌ها برای ساختاردهی دایرکتوری‌های تست، انتخاب نام‌های مناسب برای تست‌ها، و استفاده از الگوهای رایج برای Setup و Teardown در تست‌ها آشنا خواهید شد. نکاتی در مورد پرهیز از خطاهای رایج در تست‌نویسی و نحوه ادغام تست‌ها در فرآیند CI/CD (Continuous Integration/Continuous Delivery) نیز ارائه می‌شود تا اطمینان حاصل شود که تست‌ها به صورت خودکار با هر تغییر در کد اجرا می‌شوند.