آنچه در این دوره خواهید آموخت

این دوره بر روی ارائه یک پایه قوی و درک جامع از دنیای پایگاه داده‌ها تمرکز دارد. پس از تکمیل این دوره، شما قادر خواهید بود:

• مفهوم اساسی پایگاه داده‌ها: تعریف پایگاه داده، هدف آن و نقش آن در معماری سیستم‌های اطلاعاتی را به طور کامل درک کنید.
• انواع مدل‌های پایگاه داده: با مدل‌های مختلف پایگاه داده از جمله پایگاه داده‌های رابطه‌ای (Relational Databases)، NoSQL (مانند سندگرا، ستون‌گرا، گراف و کلید-مقدار) و اهمیت انتخاب مدل مناسب برای سناریوهای مختلف آشنا شوید.
• اصول سیستم‌های مدیریت پایگاه داده (DBMS): نقش DBMSها را در ایجاد، نگهداری و مدیریت داده‌ها بیاموزید و با محبوب‌ترین نمونه‌های آن‌ها مانند MySQL، PostgreSQL، SQL Server و Oracle آشنا شوید.
• مدل‌سازی داده: نحوه طراحی یک پایگاه داده کارآمد با استفاده از دیاگرام‌های رابطه-نهاد (ER Diagrams) را فرا بگیرید و ارتباطات بین موجودیت‌ها (Entities) و ویژگی‌ها (Attributes) را مدل‌سازی کنید.
• مقدمه‌ای بر SQL: با زبان SQL (زبان پرس‌وجوی ساختاریافته) به عنوان ابزاری قدرتمند برای تعامل با پایگاه داده‌های رابطه‌ای آشنا شوید. شامل دستورات SELECT، INSERT، UPDATE، DELETE و اصول اولیه ساخت جداول.
• نرمال‌سازی (Normalization): اهمیت نرمال‌سازی در کاهش افزونگی داده‌ها و بهبود یکپارچگی پایگاه داده را درک کنید و با اشکال نرمال مختلف (1NF, 2NF, 3NF) آشنا شوید.
• امنیت و یکپارچگی داده‌ها: مفاهیم مربوط به حفاظت از داده‌ها، پشتیبان‌گیری، بازیابی و تضمین صحت داده‌ها را بررسی کنید.
• کاربردهای عملی: با مثال‌های واقعی از نحوه استفاده از پایگاه داده‌ها در صنایع مختلف از جمله تجارت الکترونیک، بانکداری، شبکه‌های اجتماعی و سیستم‌های بهداشتی آشنا شوید.

مزایای این دوره

یادگیری مبانی پایگاه داده‌ها از طریق این دوره مزایای چشمگیری برای مسیر شغلی و درک فنی شما به همراه دارد:

• تقویت بنیادهای فنی: پایگاه داده‌ها ستون فقرات اکثر سیستم‌های نرم‌افزاری هستند. با درک آن‌ها، پایه‌ای محکم برای یادگیری فناوری‌های پیشرفته‌تر مانند بیگ‌دیتا، هوش مصنوعی و تحلیل داده خواهید داشت.
• افزایش فرصت‌های شغلی: درک پایگاه داده‌ها یک مهارت بسیار پرتقاضا در بازار کار است. این دوره شما را برای نقش‌هایی مانند توسعه‌دهنده نرم‌افزار، تحلیل‌گر داده، مدیر پایگاه داده و مهندس داده آماده می‌سازد.
• توانایی حل مسائل پیچیده‌تر: با شناخت عمیق از نحوه سازماندهی و بازیابی داده‌ها، می‌توانید مشکلات مربوط به کارایی سیستم، ذخیره‌سازی و مدیریت اطلاعات را با دید بهتری تحلیل و حل کنید.
• اعتماد به نفس در پروژه‌های داده‌محور: چه در حال توسعه یک وب‌سایت، چه طراحی یک اپلیکیشن یا تحلیل مجموعه داده‌های بزرگ باشید، دانش پایگاه داده‌ها به شما اطمینان می‌دهد که می‌توانید با داده‌ها به شکل مؤثر و ایمن کار کنید.
• آمادگی برای دوره‌های پیشرفته: این دوره به عنوان یک پیش‌نیاز ایده‌آل برای دوره‌های تخصصی‌تر در زمینه SQL پیشرفته، مدیریت پایگاه داده‌های خاص (مانند MongoDB یا Cassandra) و مباحث پیشرفته تحلیل داده عمل می‌کند.

پیش‌نیازها

این دوره به گونه‌ای طراحی شده است که برای افراد با سطوح مختلف دانش قابل دسترسی باشد. با این حال، داشتن برخی پیش‌زمینه‌ها می‌تواند تجربه یادگیری شما را بهبود بخشد:

• آشنایی پایه با کامپیوتر: توانایی کار با سیستم عامل، مرورگر وب و نرم‌افزارهای عمومی.
• تفکر منطقی و تحلیلی: توانایی درک مفاهیم انتزاعی و تفکر سیستمی.
• علاقه به داده و فناوری: شور و اشتیاق برای درک نحوه کار سیستم‌های اطلاعاتی و علاقه به کار با داده‌ها.

هیچ پیش‌نیاز فنی خاصی در زمینه برنامه‌نویسی یا پایگاه داده برای شروع این دوره مورد نیاز نیست. این دوره برای افرادی که کاملاً با مفاهیم پایگاه داده آشنا نیستند، یک نقطه شروع ایده‌آل است.

سرفصل‌های جامع دوره

این دوره به صورت ساختاریافته و قدم به قدم طراحی شده است تا شما را از مفاهیم اولیه تا اصول پیشرفته‌تر پایگاه داده‌ها راهنمایی کند. در ادامه به تفصیل به سرفصل‌های اصلی می‌پردازیم:

• ۱. معرفی پایگاه داده‌ها و اهمیت آن

  • پایگاه داده چیست؟ تعاریف و کاربردها.
  • تاریخچه و تکامل سیستم‌های پایگاه داده.
  • چرا به پایگاه داده نیاز داریم؟ مزایای استفاده از پایگاه داده در مقایسه با فایل‌های ساده.
  • نقش داده‌ها در دنیای مدرن و کسب‌وکار.

• ۲. مدل‌های مختلف پایگاه داده

  • پایگاه داده‌های رابطه‌ای (Relational Databases): مفهوم جدول، سطر، ستون، کلید اصلی و کلید خارجی.
  • پایگاه داده‌های NoSQL: معرفی مدل‌های سندگرا (Document-oriented)، ستون‌گرا (Column-oriented)، گراف (Graph) و کلید-مقدار (Key-value).
  • تفاوت‌ها و شباهت‌های بین مدل‌های مختلف و سناریوهای کاربردی هر یک.

• ۳. سیستم‌های مدیریت پایگاه داده (DBMS)

  • نقش و وظایف یک DBMS: ایجاد، نگهداری، امنیت و بازیابی داده‌ها.
  • معرفی محبوب‌ترین DBMSهای رابطه‌ای: MySQL، PostgreSQL، Microsoft SQL Server، Oracle.
  • معرفی برخی از DBMSهای NoSQL: MongoDB، Cassandra، Redis.
  • معماری کلی یک سیستم پایگاه داده.

• ۴. مدل‌سازی و طراحی پایگاه داده

  • مفهوم مدل‌سازی داده و اهمیت آن.
  • دیاگرام‌های رابطه-نهاد (Entity-Relationship Diagrams – ERDs): نهادها، ویژگی‌ها، روابط (یک به یک، یک به چند، چند به چند) و نحوه رسم آن‌ها.
  • ترجمه ERD به طرح شماتیک پایگاه داده رابطه‌ای.
  • نرمال‌سازی (Normalization): دلایل نرمال‌سازی و اشکال نرمال (1NF, 2NF, 3NF). مثال‌های عملی برای هر شکل نرمال.

• ۵. مقدمه‌ای بر زبان SQL

  • معرفی SQL به عنوان زبان استاندارد برای پایگاه داده‌های رابطه‌ای.
  • دستورات DDL (Data Definition Language): CREATE TABLE, ALTER TABLE, DROP TABLE برای تعریف ساختار پایگاه داده.
  • دستورات DML (Data Manipulation Language): SELECT (بازیابی داده‌ها با فیلترها و مرتب‌سازی), INSERT (افزودن داده‌ها), UPDATE (به‌روزرسانی داده‌ها), DELETE (حذف داده‌ها).
  • مثال‌های عملی از کوئری‌های ساده SQL.
  • مفهوم کلیدها (Primary Key, Foreign Key) و اعمال آن‌ها در SQL.

• ۶. یکپارچگی و امنیت داده‌ها

  • مفهوم یکپارچگی داده‌ها (Data Integrity): یکپارچگی موجودیتی، یکپارچگی ارجاعی.
  • اعمال محدودیت‌ها (Constraints): NOT NULL, UNIQUE, PRIMARY KEY, FOREIGN KEY, CHECK.
  • مبانی امنیت پایگاه داده: احراز هویت، اعطای مجوزها، رمزگذاری داده‌ها.
  • مفهوم پشتیبان‌گیری (Backup) و بازیابی (Recovery) داده‌ها.

• ۷. کاربردهای عملی و مثال‌های واقعی

  • بررسی مطالعات موردی از پایگاه داده‌ها در صنایع مختلف.
  • چگونه پایگاه داده‌ها به کسب‌وکارها در تصمیم‌گیری کمک می‌کنند.
  • مروری بر مسیرهای شغلی مرتبط با پایگاه داده.

نکات کلیدی و مثال‌های عملی

این دوره بر یادگیری کاربردی تاکید دارد. در هر بخش، مفاهیم با مثال‌های روشن و قابل فهم توضیح داده می‌شوند. به عنوان مثال، در بخش SQL، با سناریوهای واقعی از یک فروشگاه آنلاین یا یک سیستم مدیریت کتابخانه کار خواهید کرد تا نحوه بازیابی اطلاعات مشتریان، اضافه کردن محصولات جدید یا به‌روزرسانی موجودی انبار را عملاً تجربه کنید. همچنین، مفهوم پیچیده نرمال‌سازی با تجزیه یک جدول غیرنرمال به چندین جدول نرمال‌شده، به صورت تصویری و گام به گام نمایش داده می‌شود تا کاهش افزونگی و بهبود یکپارچگی داده‌ها را به وضوح درک کنید.

نکات کلیدی شامل اهمیت انتخاب مدل پایگاه داده مناسب برای پروژه شما (مثلاً چرا یک بانک از پایگاه داده رابطه‌ای استفاده می‌کند در حالی که یک شبکه اجتماعی ممکن است به NoSQL نیاز داشته باشد)، نقش کلیدها در ایجاد ارتباطات معنادار بین داده‌ها و چگونگی طراحی یک پایگاه داده قوی که بتواند در آینده مقیاس‌پذیر باشد، می‌شوند. این نکات به شما کمک می‌کنند تا فراتر از حفظ تعاریف، به درک عمیق‌تر از چرایی و چگونگی کار با پایگاه داده‌ها برسید.