آنچه در این دوره خواهید آموخت

• شناخت جامع ترانسفورماتورهای جریان: با اصول اساسی عملکرد CTها، شامل مبانی الکترومغناطیسی و چگونگی کاهش جریان‌های بالا به سطوح ایمن و قابل اندازه‌گیری آشنا خواهید شد.

• طبقه‌بندی و انواع CTها: انواع مختلف CTها از جمله CTهای اندازه‌گیری (Metering CTs) و حفاظتی (Protection CTs)، CTهای بوشینگ، پنجره‌ای و هسته شکافته را درک کرده و تفاوت‌ها و کاربردهای هر یک را خواهید آموخت.

• تفسیر مشخصات و پلاک CT: قادر خواهید بود تمامی اطلاعات درج شده روی پلاک مشخصات یک CT، شامل نسبت تبدیل، کلاس دقت، بار نامی و ولتاژ زانو را به درستی بخوانید و تفسیر کنید.

• استانداردهای صنعتی: با مهم‌ترین استانداردهای بین‌المللی مرتبط با CTها نظیر IEC 61869 و IEEE C57.13 آشنا شده و الزامات مربوط به طراحی و تست CTها را فرا خواهید گرفت.

• انتخاب و طراحی CT: مهارت‌های لازم برای انتخاب صحیح یک CT مناسب برای کاربردهای مختلف از جمله مدارهای اندازه‌گیری و سیستم‌های حفاظتی را کسب خواهید کرد. این شامل محاسبه نسبت تبدیل، بررسی بار و اشباع است.

• کاربرد CT در سیستم‌های قدرت: نحوه ادغام و استفاده از CTها در مدارهای اندازه‌گیری (کنتورها، آمپرمترها) و سیستم‌های رله حفاظتی (رله‌های اضافه جریان، دیفرانسیل و زمین) را به صورت عملی یاد می‌گیرید.

• تست، عیب‌یابی و نگهداری: با روش‌های تست روتین CTها (تست نسبت تبدیل، قطبیت و مقاومت سیم‌پیچ)، عیب‌یابی مشکلات رایج مانند اشباع یا مدار باز ثانویه، و نکات مهم نگهداری برای افزایش طول عمر این تجهیزات آشنا خواهید شد.

• مباحث پیشرفته: نگاهی اجمالی به روندهای آینده در تکنولوژی CTها مانند CTهای نوری و دیجیتال و نقش آن‌ها در شبکه‌های هوشمند خواهید داشت.

مزایای گذراندن این دوره

• افزایش دانش تخصصی: با تسلط بر مبانی و کاربردهای CT، دانش خود را در زمینه سیستم‌های قدرت به طور چشمگیری ارتقا می‌دهید و به یک متخصص در این حوزه تبدیل می‌شوید.

• مهارت‌های کاربردی: این دوره صرفاً تئوری نیست؛ بلکه با تمرکز بر مثال‌های عملی و سناریوهای واقعی، مهارت‌های کاربردی لازم برای طراحی، نصب و عیب‌یابی CTها را به شما آموزش می‌دهد.

• افزایش فرصت‌های شغلی: با داشتن درک عمیق از ترانسفورماتورهای جریان که از اجزای اصلی هر سیستم قدرت هستند، می‌توانید در مشاغل مرتبط با طراحی، بهره‌برداری، نگهداری و تست سیستم‌های برق، جایگاه بهتری کسب کنید.

• تصمیم‌گیری آگاهانه‌تر: توانایی شما در انتخاب صحیح CT و درک رفتار آن در شرایط مختلف، به شما کمک می‌کند تا تصمیمات مهندسی ایمن‌تر و کارآمدتری بگیرید.

• پوشش آخرین استانداردها: محتوای دوره با آخرین استانداردهای صنعتی روز دنیا همگام‌سازی شده است و اطمینان می‌دهد که دانش شما به‌روز و مرتبط با نیازهای بازار کار باشد.

• کاهش خطرات عملیاتی: درک صحیح از CTها و ایمنی مرتبط با آن‌ها، به شما کمک می‌کند تا از خطرات احتمالی مانند ولتاژهای بالا در مدار ثانویه CTهای مدار باز جلوگیری کرده و عملیات را با ایمنی بیشتری انجام دهید.

پیش‌نیازهای دوره

برای کسب حداکثر بهره‌وری از این دوره، توصیه می‌شود که شرکت‌کنندگان دارای پیش‌زمینه‌های زیر باشند:

• دانش پایه از مدارهای الکتریکی: آشنایی با مفاهیم اولیه جریان، ولتاژ، مقاومت، القا و خازن.

• درک نظریه مدارهای AC: آشنایی با مفاهیم توان AC، امپدانس، فازورها و تحلیل مدارهای سینوسی.

• مفاهیم پایه مهندسی برق: درک کلی از سیستم‌های تولید، انتقال و توزیع برق می‌تواند مفید باشد، اما برای شروع این دوره اجباری نیست.

• توانایی تحلیل مدارهای ساده: قدرت تحلیل و حل مسائل مربوط به مدارهای الکتریکی پایه.

این دوره به گونه‌ای طراحی شده است که با مرور مختصر بر مفاهیم پایه، دانشجویان با پیش‌زمینه‌های مختلف را پوشش دهد، اما داشتن دانش قبلی ذکر شده، به تسریع فرآیند یادگیری و درک عمیق‌تر مطالب کمک شایانی خواهد کرد.

سرفصل‌های جامع دوره

این دوره به صورت ماژولار و ساختاریافته طراحی شده تا تمامی جنبه‌های مهم ترانسفورماتورهای جریان را پوشش دهد:

• ۱. مقدمه‌ای بر ترانسفورماتورهای جریان (CTs)

  • تعریف و مفهوم ترانسفورماتور جریان.
  • اهمیت و نقش CTها در سیستم‌های قدرت مدرن.
  • مروری بر کاربردهای اصلی CT در اندازه‌گیری، حفاظت و کنترل.
  • تفاوت CT با ترانسفورماتورهای ولتاژ (PT/VT).

• ۲. اصول عملکرد و ساختار داخلی CT

  • مبانی الکترومغناطیس و قانون فارادی در CTها.
  • معماری داخلی CT: هسته، سیم‌پیچ‌های اولیه و ثانویه.
  • مفهوم نسبت تبدیل CT و چگونگی تعیین آن.
  • درک مفهوم قطبیت (Polarity) و اهمیت آن در اتصالات.
  • مدل معادل CT و تحلیل آن.

• ۳. انواع ترانسفورماتورهای جریان و کاربردها

  • CTهای اندازه‌گیری (Metering CTs): ویژگی‌ها، دقت و کاربرد در کنتورها.
  • CTهای حفاظتی (Protection CTs): ویژگی‌ها، رفتار در شرایط خطا و کاربرد در رله‌ها.
  • بررسی تفاوت‌های کلیدی بین CTهای اندازه‌گیری و حفاظتی.
  • انواع فیزیکی CT: بوشینگ (Bushing CT)، پنجره‌ای (Window CT)، هسته شکافته (Split-core CT)، میله‌ای (Bar-type CT) و CTهای سیم‌پیچی شده (Wound-type CT).

• ۴. مشخصات فنی و استانداردهای CT

  • کلاس دقت CT (مثلاً 0.2, 0.5, 1, 5P, 10P) و مفهوم آن.
  • ولتاژ زانو (Knee Point Voltage) و پدیده اشباع (Saturation) در CT.
  • مفهوم بار (Burden) و تأثیر آن بر عملکرد CT.
  • استانداردهای بین‌المللی مرتبط با CT: IEC 61869 و IEEE C57.13.
  • نحوه صحیح خواندن و تفسیر پلاک مشخصات یک CT.

• ۵. طراحی و انتخاب ترانسفورماتور جریان

  • مراحل گام به گام برای انتخاب یک CT مناسب برای کاربردهای مختلف.
  • محاسبه نسبت تبدیل مورد نیاز بر اساس جریان اولیه و بار ثانویه.
  • عوامل مؤثر بر انتخاب CT (ولتاژ سیستم، جریان خطا، شرایط محیطی).
  • مثال‌های عملی از انتخاب CT برای تابلوهای توزیع و پست‌های برق.

• ۶. کاربرد CT در سیستم‌های قدرت و اتصالات

  • مدارهای اندازه‌گیری با استفاده از CT (آمپرمتر، وات‌متر، کنتور انرژی).
  • مدارهای حفاظتی با CT (رله‌های اضافه جریان، دیفرانسیل، خطای زمین).
  • اتصالات رایج CT: ستاره (Star/Wye)، مثلث (Delta) و اتصالات خاص.
  • مثال‌های عملی از نحوه سیم‌بندی و نصب CT در محیط‌های صنعتی.

• ۷. تست، عیب‌یابی و نگهداری CT

  • روش‌های تست روتین و دوره‌ای CT (تست نسبت تبدیل، قطبیت، مقاومت سیم‌پیچ).
  • آزمون ولتاژ زانو و تشخیص اشباع.
  • عیب‌یابی مشکلات رایج CT (مانند مدار باز شدن ثانویه و خطرات آن).
  • ملاحظات ایمنی در کار با CTها.
  • توصیه‌های نگهداری پیشگیرانه برای افزایش طول عمر CT.

• ۸. مباحث پیشرفته و روندهای آینده

  • مقدمه‌ای بر CTهای نوری (Optical CTs) و CTهای الکترونیکی/دیجیتال.
  • نقش CTها در سیستم‌های اتوماسیون پست و استاندارد IEC 61850.
  • اهمیت CT در شبکه‌های هوشمند (Smart Grids) و سیستم‌های مانیتورینگ.

مخاطبین دوره

این دوره برای گروه‌های زیر ایده‌آل است:

• مهندسان برق تازه فارغ‌التحصیل: که به دنبال تقویت دانش عملی خود در زمینه سیستم‌های قدرت هستند.

• تکنسین‌های برق و متخصصان نگهداری: که با ترانسفورماتورهای جریان در پست‌های برق، نیروگاه‌ها یا تابلوهای توزیع سر و کار دارند.

• مهندسان طراحی و مشاوران: که درگیر طراحی و انتخاب تجهیزات برای سیستم‌های قدرت هستند.

• دانشجویان مهندسی برق: که می‌خواهند فراتر از مباحث تئوری دانشگاهی، دانش کاربردی کسب کنند.

• هر فردی که در صنعت برق فعالیت می‌کند: و نیاز به درک عمیق‌تر از اصول و کاربردهای CT دارد.