معرفی دوره

در دنیای امنیت سایبری و تحلیل بدافزارها، توانایی خواندن و درک کد ماشین از اهمیت بالایی برخوردار است. دوره «برنامه‌نویسی زبان اسمبلی برای مهندسی معکوس» به شما کمک می‌کند تا با اصول پایه و پیشرفته اسمبلی آشنا شوید و بتوانید با استفاده از ابزارهای دی‌اسمبلر و دیباگر، ساختار فایل‌های اجرایی را به‌طور کامل تحلیل کنید. این دوره مناسب دانشجویان امنیت و برنامه‌نویسان حرفه‌ای علاقه‌مند به تحلیل کدهای بسته است.

پیش‌نیازها

• آشنایی اولیه با زبان‌های سطح بالا مانند C یا C++
• درک مفاهیم پایه سیستم‌عامل (مدیریت حافظه، پروسه و ترد)
• آشنایی با محیط خط فرمان ویندوز یا لینوکس
• نصب ابزارهای دی‌اسمبلر (IDA Pro, Ghidra) و دیباگر (x64dbg, OllyDbg)

اگر با مفاهیم فوق آشنا نیستید، پیش از شروع این دوره منابع مقدماتی را مطالعه کنید تا از پیش‌زمینه مناسب برای مباحث پیشرفته برخوردار باشید.

اهداف آموزشی و آنچه فراگیران یاد می‌گیرند

• درک عمیق ساختار فایل PE و نحوه سازماندهی بخش‌های .text، .data و .rdata
• آشنایی با دستورالعمل‌های پایه اسمبلی (MOV, PUSH, POP, CALL, RET)
• مدیریت استک، ثبات‌ها (AX, BX, CX, DX و …) و پرچم‌ها (FLAGS)
• تحلیل توابع و کال‌کانشن‌ها (stdcall, cdecl, fastcall)
• کار با ابزارهای دی‌اسمبلر برای برگشت به کد سطح بالا
• ایجاد اسکریپت‌های ساده برای خودکارسازی تحلیل
• تکنیک‌های ضد-ریورس (obfuscation) و روش‌های مقابله با آنها

تقسیم‌بندی بخش‌های دوره

• بخش اول: مفاهیم مقدماتی و آشنایی با معماری x86/x64
• بخش دوم: دستورالعمل‌های پایه و روش‌های آدرس‌دهی
• بخش سوم: مدیریت استک و تنظیم پارامترها در توابع
• بخش چهارم: کال‌کانشن‌ها و نحوه ارتباط اسمبلی با C/C++
• بخش پنجم: کار عملی با IDA Pro و Ghidra برای تحلیل فایل‌ها
• بخش ششم: دیباگ و روش‌های قدم‌به‌قدم (stepping) با x64dbg
• بخش هفتم: پروژه‌های واقعی: آنالیز یک CrackMe ساده، استخراج الگوریتم هش و رمزگشایی

مثال‌های عملی و پروژه‌ها

در انتهای هر بخش، با یک مثال عملی و پروژه کوچک روبه‌رو خواهید شد:

• تحلیل کد کرک‌می برای نمایش مکانیزم چک نام‌کاربری و رمز عبور
• بررسی تابع هش MD5 در یک برنامه و بازسازی پیاده‌سازی آن در اسمبلی
• نوشتن یک Loader ساده برای تزریق کد به پروسه مقصد
• توسعه اسکریپت IDC یا Python در IDA برای خودکارسازی استخراج رشته‌ها

این پروژه‌ها مهارت‌های شما را در دنیای واقعی محک می‌زنند و بهترین تمرین برای ورود به حوزه تحلیل بدافزار خواهند بود.

مزایای یادگیری اسمبلی برای مهندسی معکوس

• افزایش دقت در تحلیل ساختار فایل‌ها و درک بهینه‌سازی‌های کامپایلر
• توانایی شناسایی سریع بدافزارها و روت‌کیت‌ها
• فرصت‌های شغلی در حوزه امنیت سایبری، نفوذگری و پژوهش‌های دانشگاهی
• قدرت نوشتن ابزارهای اختصاصی تحلیل و خودکارسازی فرآیندها

نکات کلیدی و توصیه‌ها

• همیشه به ابعاد داده‌ها (8، 16، 32 یا 64 بیت) توجه کنید چرا که جابه‌جایی کوچک‌ترین بیت‌ها منجر به خطای تحلیل می‌شود.
• مفهوم endianness (Little vs Big Endian) را به خوبی فرا بگیرید.
• از قابلیت‌های پیشرفته دیباگرها مانند Breakpoint شرطی و Trace ثبت رجیسترها استفاده کنید.
• پس از تحلیل، سعی کنید کد اسمبلی را به pseudocode یا C بازگردانید تا فهم خود را تثبیت کنید.
• مستندات رسمی Intel و AMD را همواره در دسترس داشته باشید تا با دستورات جدید و تغییرات معماری آشنا شوید.

جمع‌بندی و گام بعدی

با گذراندن این دوره، نه تنها مفاهیم پایه و پیشرفته زبان اسمبلی را خواهید آموخت، بلکه توانایی تحلیل و مهندسی معکوس نرم‌افزارهای واقعی را پیدا می‌کنید. اکنون می‌توانید به سراغ پروژه‌های صنعتی پیشرفته، مسابقات CTF و فرصت‌های شغلی در حوزه امنیت بروید. برای ادامه مسیر، مطالعه عمیق در مستندات معماری‌های جدید و مشارکت در جامعه‌های متن‌باز تحلیل بدافزار را توصیه می‌کنیم.

همین امروز دانلود آموزش برنامه‌نویسی زبان اسمبلی برای مهندسی معکوس را آغاز کنید و قدم اول را در مسیر متخصص شدن بردارید!