زبان اسمبلی، زبانی سطح پایین است که مستقیماً با معماری پردازنده کار می‌کند. یادگیری آن نه تنها درک شما را از نحوه اجرای برنامه‌ها توسط سخت‌افزار افزایش می‌دهد، بلکه مهارت‌های شما را در اشکال‌زدایی، بهینه‌سازی و حتی امنیت سایبری به طرز چشمگیری بهبود می‌بخشد. این دوره به طور خاص بر معماری مدرن x86-64 تمرکز دارد که اساس اکثر کامپیوترهای امروزی را تشکیل می‌دهد.

این برنامه آموزشی با رویکردی کاملاً عملی و پروژه‌محور، شما را از مفاهیم پایه‌ای مانند رجیسترها و حافظه تا موضوعات پیچیده‌تر مانند فراخوانی توابع، مدیریت پشته، و تعامل با سیستم‌عامل، گام به گام پیش می‌برد. با تمرینات عملی و مثال‌های واقعی، شما قادر خواهید بود کدهای اسمبلی را بخوانید، بنویسید، و اشکال‌زدایی کنید و حتی آن‌ها را با کدهای زبان‌های سطح بالا مانند C/C++ ترکیب کنید.

هدف نهایی این دوره، توانمندسازی شما برای درک و دستکاری مستقیم دستورالعمل‌های پردازنده است. این مهارت به شما دیدگاهی منحصر به فرد در مورد کارکرد نرم‌افزارها و سخت‌افزارها می‌بخشد و شما را قادر می‌سازد تا در مسائلی مانند تحلیل عملکرد، امنیت سیستم، و توسعه درایورهای سخت‌افزار بسیار مؤثرتر عمل کنید.

با اتمام موفقیت‌آمیز این دوره، شما مهارت‌های زیر را کسب خواهید کرد:

• درک عمیق از معماری x86-64: با ساختار رجیسترها، حافظه، و مسیر داده‌ها در پردازنده‌های 64 بیتی آشنا خواهید شد.
• مبانی زبان اسمبلی: دستورالعمل‌های پایه‌ای مانند انتقال داده (MOV)، عملیات حسابی (ADD, SUB, MUL, DIV) و عملیات منطقی (AND, OR, XOR) را فرا خواهید گرفت.
• مدیریت حافظه و آدرس‌دهی: با انواع مدهای آدرس‌دهی، کار با اشاره‌گرها و ساختارهای داده در حافظه آشنا می‌شوید.
• کنترل جریان برنامه: نحوه استفاده از پرش‌های شرطی و غیرشرطی، حلقه ها و رویه‌ها (procedures) برای کنترل اجرای برنامه را می‌آموزید.
• مدیریت پشته و فراخوانی توابع: نحوه عملکرد پشته، فراخوانی توابع، و گذراندن آرگومان‌ها در هر دو سیستم‌عامل لینوکس (System V ABI) و ویندوز (Microsoft x64 calling convention) را درک خواهید کرد.
• تعامل با سیستم‌عامل: نحوه برقراری ارتباط با هسته سیستم‌عامل از طریق فراخوان‌های سیستمی (syscalls) برای انجام عملیات ورودی/خروجی و مدیریت فایل را خواهید آموخت.
• اشکال‌زدایی کدهای اسمبلی: با استفاده از ابزارهای قدرتمند مانند GDB (در لینوکس) و WinDbg/x64dbg (در ویندوز) قادر به اشکال‌زدایی و تحلیل کدهای اسمبلی خواهید بود.
• ترکیب اسمبلی با C/C++: نحوه نوشتن کدهای اسمبلی درون برنامه‌های C/C++ و لینک کردن فایل‌های آبجکت اسمبلی را فرا خواهید گرفت.
• مفاهیم بهینه‌سازی عملکرد: اصول بهینه‌سازی کد در سطح اسمبلی برای دستیابی به حداکثر کارایی را درک خواهید کرد.
• پروژه‌های عملی: با انجام پروژه‌های کاربردی، دانش نظری خود را به مهارت‌های عملی تبدیل خواهید کرد.

این دوره برای طیف وسیعی از علاقه‌مندان و متخصصان حوزه‌های مختلف فناوری اطلاعات طراحی شده است:

• دانشجویان علوم کامپیوتر و مهندسی نرم‌افزار: برای تقویت درک خود از معماری کامپیوتر و سیستم‌عامل‌ها.
• مهندسان نرم‌افزار: کسانی که به دنبال بهینه‌سازی عملکرد کد خود در سطح پایین هستند یا نیاز به تعامل مستقیم با سخت‌افزار دارند.
• متخصصان امنیت سایبری: برای درک عمیق‌تر مهندسی معکوس، تحلیل بدافزار، کشف آسیب‌پذیری‌ها و نوشتن اکسپلویت‌ها.
• توسعه‌دهندگان سیستم و درایور: کسانی که در حال توسعه کرنل‌ها، درایورهای دستگاه، یا سیستم‌عامل‌های سفارشی هستند.
• توسعه‌دهندگان بازی: برای بهینه‌سازی عملکرد موتورهای بازی و بخش‌های حساس به زمان.
• علاقه‌مندان به درک عمیق کامپیوتر: هر کسی که کنجکاوی شدیدی نسبت به نحوه عملکرد داخلی کامپیوترها دارد و می‌خواهد پا به دنیای برنامه‌نویسی سطح پایین بگذارد.
• برنامه‌نویسان تازه‌کار: حتی اگر دانش پیشین در اسمبلی ندارید، این دوره شما را از پایه و به صورت گام به گام هدایت می‌کند.

یادگیری اسمبلی نه تنها یک مهارت فنی است، بلکه ذهنیت حل مسئله و تفکر سیستماتیک شما را نیز تقویت می‌کند.

این دوره به گونه‌ای طراحی شده که از پایه آغاز شود، بنابراین نیازی به دانش قبلی در زبان اسمبلی ندارید. با این حال، داشتن پیش‌نیازهای زیر می‌تواند به شما در درک بهتر و پیشرفت سریع‌تر کمک کند:

• آشنایی با مفاهیم پایه‌ای برنامه‌نویسی: درک مفاهیمی مانند متغیرها، حلقه‌ها، شرط‌ها و توابع در هر زبان برنامه‌نویسی سطح بالا (مثل C, C++, Python یا Java) مفید خواهد بود.
• آشنایی اولیه با سیستم‌عامل لینوکس: برخی از مثال‌ها و تمرینات در محیط لینوکس انجام می‌شوند، بنابراین آشنایی با خط فرمان لینوکس (Bash) می‌تواند کمک‌کننده باشد.
• کنجکاوی و علاقه شدید: مهم‌ترین پیش‌نیاز، تمایل به یادگیری نحوه عملکرد کامپیوترها در پایین‌ترین سطح و تعهد به تمرین است.
• یک کامپیوتر 64 بیتی: برای اجرای مثال‌ها و تمرینات عملی نیاز به یک سیستم عامل 64 بیتی (لینوکس و/یا ویندوز) خواهید داشت.

این دوره به سرفصل‌های منطقی و جامعی تقسیم شده است تا یادگیری شما را تسهیل کند:

• مقدمات و ابزارهای مورد نیاز:
  • معرفی معماری x86-64 و ضرورت یادگیری اسمبلی.
  • نصب و پیکربندی ابزارهای لازم (اسمبلر، لینک‌کننده، اشکال‌زدا).
  • اولین برنامه اسمبلی.
• ساختار معماری x86-64:
  • رجیسترهای عمومی، خاص منظوره و پرچم‌ها.
  • مدل حافظه و سگمنت‌ها (Segment registers).
  • انواع داده‌ها در اسمبلی x86-64.
• دستورالعمل‌های پایه‌ای:
  • انتقال داده‌ها: MOV، PUSH، POP.
  • عملیات حسابی: ADD، SUB، MUL، DIV، INC، DEC.
  • عملیات منطقی و بیتی: AND، OR، XOR، NOT، SHL، SHR.
• مدهای آدرس‌دهی و مدیریت حافظه:
  • مدهای آدرس‌دهی مستقیم، غیرمستقیم، مبتنی بر رجیستر و ترکیبی.
  • کار با آرایه‌ها و ساختارها در حافظه.
  • مفهوم پشته و کاربردهای آن.
• کنترل جریان برنامه:
  • پرش‌های شرطی و غیرشرطی (JMP، JZ، JNZ و…).
  • پیاده‌سازی حلقه‌ها (loops) و ساختارهای شرطی (if/else).
  • فراخوانی رویه‌ها (CALL) و بازگشت (RET).
• توابع و فراخوانی سیستم (System Calls):
  • مروری بر ABI (Application Binary Interface) در لینوکس (System V) و ویندوز (Microsoft x64).
  • مدیریت فریم پشته (Stack frame).
  • نوشتن توابع و فراخوانی آن‌ها.
  • انجام عملیات ورودی/خروجی از طریق فراخوان‌های سیستمی.
• ترکیب اسمبلی با زبان‌های سطح بالا:
  • فراخوانی توابع اسمبلی از C/C++.
  • استفاده از اسمبلی درون‌خطی (Inline Assembly).
  • لینک کردن فایل‌های آبجکت (Object files).
• اشکال‌زدایی و تحلیل کد:
  • مقدمه‌ای بر اشکال‌زداها (Debuggers) مانند GDB و x64dbg.
  • تکنیک‌های اشکال‌زدایی در اسمبلی.
  • تحلیل برنامه‌های کامپایل شده (Disassembly).
• مفاهیم پیشرفته و بهینه‌سازی:
  • دستورالعمل‌های SIMD (SSE, AVX) (مقدماتی).
  • بهینه‌سازی حلقه‌ها و دسترسی به حافظه.
  • مقدمه‌ای بر مهندسی معکوس (Reverse Engineering) و تحلیل بدافزار.
• پروژه‌های عملی:
  • پیاده‌سازی یک برنامه ساده (مانند ماشین حساب یا ابزار رشته‌ای) با اسمبلی.
  • ایجاد یک کتابخانه کوچک اسمبلی برای استفاده در C.

این سرفصل‌ها به گونه‌ای چیده شده‌اند که شما را با یک مسیر منطقی و پیشرونده در دنیای اسمبلی همراهی کنند.