فِلَسک به دلایل متعددی در میان توسعه‌دهندگان پایتون محبوبیت یافته است. این فریم‌ورک، رویکردی “میکرو” دارد، بدین معنا که هسته آن بسیار سبک است و تنها قابلیت‌های ضروری را ارائه می‌دهد. این ویژگی به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که با اضافه کردن افزونه‌ها و کتابخانه‌های مورد نیاز، فریم‌ورک را مطابق با نیازهای پروژه‌شان سفارشی‌سازی کنند. برخی از مزایای کلیدی Flask عبارتند از:

• انعطاف‌پذیری بی‌نظیر: برخلاف فریم‌ورک‌های مونولیتیک، Flask به شما اجازه می‌دهد تا هر ابزار و کتابخانه‌ای را که برای پروژه خود نیاز دارید، انتخاب و ادغام کنید. این قابلیت برای پروژه‌هایی با نیازهای خاص یا ادغام با سیستم‌های موجود بسیار مفید است و آزادی عمل زیادی به توسعه‌دهنده می‌دهد.
• یادگیری آسان و سریع: ساختار ساده و مستندات غنی Flask، آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای مبتدیان در توسعه وب و همچنین توسعه‌دهندگان پایتون که قصد ورود به دنیای وب را دارند، تبدیل کرده است. شما می‌توانید در مدت زمان کوتاهی یک اپلیکیشن پایه Flask را راه‌اندازی کنید و نتایج را مشاهده کنید.
• مناسب برای APIها و میکرو‌سرویس‌ها: به دلیل سبک بودن و رویکرد غیرمصمم‌اش، Flask انتخاب فوق‌العاده‌ای برای ساخت APIهای RESTful و معماری‌های میکرو‌سرویس است. این ویژگی آن را برای توسعه بک‌اند اپلیکیشن‌های موبایل، دسکتاپ یا Single Page Application (SPA) بسیار کاربردی می‌سازد.
• جامعه کاربری فعال و رو به رشد: Flask از یک جامعه کاربری بزرگ و فعال بهره‌مند است. این بدان معناست که منابع آموزشی فراوانی در دسترس است و در صورت بروز مشکل، به راحتی می‌توانید کمک و پشتیبانی دریافت کنید. افزونه‌های متعدد توسعه‌یافته توسط جامعه، کار با Flask را بسیار آسان‌تر کرده است.
• مقیاس‌پذیری و قابلیت اطمینان: با وجود سبک بودن، Flask به طور کامل قابل مقیاس‌پذیری است و می‌تواند از پروژه‌های کوچک شخصی تا اپلیکیشن‌های سازمانی بزرگ را پشتیبانی کند، به شرطی که معماری مناسبی برای آن در نظر گرفته شود. بسیاری از شرکت‌های بزرگ از Flask در محصولات خود استفاده می‌کنند.

برای بهره‌مندی حداکثری از این دوره جامع، داشتن حداقل دانش در زمینه‌های زیر توصیه می‌شود:

• آشنایی با پایتون: شما باید درک خوبی از مفاهیم اساسی پایتون شامل متغیرها، انواع داده، حلقه‌ها، شرط‌ها، توابع، کلاس‌ها و مفاهیم شی‌گرایی داشته باشید. این دوره بر روی Flask تمرکز دارد و فرض بر آن است که شما با مبانی برنامه‌نویسی پایتون آشنا هستید.
• مبانی وب: آشنایی با نحوه کار وب، پروتکل HTTP، درخواست‌ها (Requests) و پاسخ‌ها (Responses)، و مفاهیم اولیه HTML و CSS مفید خواهد بود، هرچند برای کار با Flask ضروری نیست و این مفاهیم در طول دوره به صورت کاربردی معرفی می‌شوند.
• کار با خط فرمان (Terminal): آشنایی با دستورات پایه خط فرمان برای نصب پکیج‌ها، اجرای اسکریپت‌ها و مدیریت پروژه ضروری است. این بخش نیز در صورت نیاز به طور مختصر مرور خواهد شد.

اگرچه داشتن دانش قبلی از Flask یا سایر فریم‌ورک‌های وب به شما کمک می‌کند، اما این دوره به گونه‌ای طراحی شده که حتی بدون تجربه قبلی در Flask نیز می‌توانید آن را دنبال کنید و به یک توسعه‌دهنده ماهر تبدیل شوید.

مبانی Flask و راه‌اندازی پروژه

• نصب و پیکربندی: نحوه نصب Flask و ابزارهای مرتبط، تنظیم محیط‌های مجازی پایتون برای مدیریت وابستگی‌ها و ایزوله‌سازی پروژه‌ها.
• اولین اپلیکیشن Flask: ساخت یک اپلیکیشن پایه “Hello World”، درک ساختار پوشه‌ها و فایل‌های یک پروژه Flask و نحوه اجرای آن.
• مسیردهی (Routing): تعریف مسیرها (URLها) و نگاشت آن‌ها به توابع View برای رسیدگی به درخواست‌های کاربر. آشنایی با انواع متدهای HTTP و نحوه استفاده از آن‌ها.
• قالب‌ها (Templates) با Jinja2: استفاده از موتور قالب‌ساز قدرتمند Jinja2 برای ایجاد صفحات HTML داینامیک و پویا. آموزش مفاهیم پایه Jinja2 مانند وراثت قالب‌ها، بلوک‌ها، متغیرها، حلقه‌ها و شرط‌ها.
• فایل‌های استاتیک: مدیریت فایل‌های CSS، JavaScript و تصاویر در اپلیکیشن‌های Flask و نحوه ارجاع به آن‌ها در قالب‌ها.
• پیام‌های فلش (Flash Messages): نحوه ارسال پیام‌های موقتی به کاربر برای اطلاع‌رسانی عملیات موفق یا ناموفق.

کار با پایگاه داده

• معرفی ORMها (SQLAlchemy): آشنایی با SQLAlchemy به عنوان یک ORM قدرتمند برای تعامل با پایگاه داده به روش شی‌گرا، بدون نیاز به نوشتن مستقیم SQL.
• مدل‌سازی داده‌ها: طراحی و تعریف مدل‌های داده (Models) برای جداول پایگاه داده و برقراری ارتباط بین آن‌ها (روابط یک به چند، چند به چند).
• عملیات CRUD: پیاده‌سازی عملیات ایجاد (Create)، خواندن (Read)، به‌روزرسانی (Update) و حذف (Delete) داده‌ها با استفاده از SQLAlchemy.
• مهاجرت‌های دیتابیس با Flask-Migrate: استفاده از Flask-Migrate برای مدیریت تغییرات در ساختار پایگاه داده به روشی کنترل‌شده و ایمن، که برای توسعه تیم‌ها بسیار حیاتی است.
• ادغام با پایگاه‌های داده مختلف: آموزش نحوه اتصال Flask به پایگاه‌های داده‌ای مانند SQLite، PostgreSQL و MySQL.

مدیریت فرم‌ها و اعتبارسنجی

• Flask-WTF و WTForms: استفاده از کتابخانه Flask-WTF برای ساده‌سازی فرآیند ساخت و مدیریت فرم‌های وب، شامل تولید فرم‌ها و پردازش داده‌ها.
• ایجاد فرم‌های امن: آموزش نحوه محافظت از فرم‌ها در برابر حملات متداول وب مانند CSRF (Cross-Site Request Forgery) با توکن‌های امنیتی.
• اعتبارسنجی داده‌ها: اعمال قواعد اعتبارسنجی (Validation) بر روی ورودی‌های کاربر برای اطمینان از صحت و امنیت داده‌ها قبل از پردازش.
• رسیدگی به آپلود فایل: مدیریت آپلود فایل‌ها از طریق فرم‌های وب و ذخیره‌سازی آن‌ها.

احراز هویت و مدیریت کاربران

• Flask-Login: پیاده‌سازی یک سیستم احراز هویت کامل و امن کاربران با استفاده از افزونه Flask-Login.
• ثبت‌نام و ورود کاربران: ایجاد صفحات و منطق برای ثبت‌نام کاربران جدید، ورود و خروج آن‌ها از سیستم.
• مدیریت سشن‌ها: درک و مدیریت سشن‌های کاربران برای حفظ وضعیت ورود و اطلاعات مربوط به کاربر در طول بازدید.
• رمزنگاری رمز عبور: استفاده از روش‌های امن و توصیه‌شده برای هش کردن و ذخیره رمزهای عبور کاربران در پایگاه داده.
• کنترل دسترسی (Access Control): محدود کردن دسترسی به صفحات یا قابلیت‌های خاص بر اساس نقش یا وضعیت ورود کاربر.

ساخت APIهای RESTful و توسعه پیشرفته

• ساخت API با Blueprintها و Flask-RESTful: آموزش ساخت APIهای RESTful برای ارتباط با اپلیکیشن‌های فرانت‌اند، اپلیکیشن‌های موبایل یا سایر سرویس‌ها. استفاده از Blueprintها برای سازماندهی APIها.
• پاسخ‌های JSON: نحوه ارسال و دریافت داده‌ها با فرمت استاندارد JSON و سریالایز کردن/دی‌سریالایز کردن داده‌ها.
• احراز هویت توکنی: پیاده‌سازی سیستم‌های احراز هویت مبتنی بر توکن (مانند JWT) برای امنیت APIها و تعامل بدون حالت (Stateless).
• مدیریت خطاها: پیاده‌سازی صفحات خطای سفارشی (مانند 404 برای “صفحه یافت نشد” و 500 برای “خطای سرور”) برای تجربه کاربری بهتر.
• لگینگ (Logging): نحوه ثبت رویدادها و خطاها در اپلیکیشن برای اشکال‌زدایی و مانیتورینگ.

تست‌نویسی و استقرار (Deployment)

• تست‌نویسی: معرفی و پیاده‌سازی تست‌های واحد (Unit Tests) و تست‌های یکپارچگی (Integration Tests) برای اطمینان از صحت عملکرد کد و کاهش باگ‌ها.
• استقرار (Deployment) اپلیکیشن: آشنایی با روش‌های استقرار اپلیکیشن‌های Flask بر روی سرورهای واقعی. این شامل استفاده از ابزارهایی مانند Gunicorn (به عنوان سرور WSGI)، Nginx (به عنوان Reverse Proxy) و Docker (برای کانتینری‌سازی و ساده‌سازی استقرار) است.
• متغیرهای محیطی: مدیریت پیکربندی‌های مختلف برای محیط‌های توسعه، تست و تولید با استفاده از متغیرهای محیطی.