در دنیای شتابان و رقابتی توسعه نرم‌افزار امروز، سرعت، کیفیت و قابلیت اطمینان از اهمیت بالایی برخوردارند. یکپارچه‌سازی و استقرار پیوسته (CI/CD) به عنوان ستون فقرات فرآیندهای مدرن DevOps، این امکان را فراهم می‌آورد که تیم‌ها بتوانند تغییرات کد را به طور خودکار بسازند، تست کنند و به محیط‌های مختلف استقرار دهند. ابزارهای CI/CD نقش حیاتی در اتوماسیون این چرخه‌ی حیات نرم‌افزار ایفا می‌کنند و در میان آن‌ها، GitLab CI به دلیل یکپارچگی عمیق با پلتفرم GitLab و قابلیت‌های قدرتمندش، به گزینه‌ای محبوب برای بسیاری از تیم‌ها و سازمان‌ها تبدیل شده است.

این آموزش جامع و کاملاً عملی، شما را از مفاهیم اولیه GitLab CI و CI/CD تا پیاده‌سازی پایپلاین‌های پیچیده و پیشرفته DevOps همراهی می‌کند. با تمرکز بر رویکرد “یادگیری با انجام دادن”، شما نه تنها تئوری‌ها را فرا می‌گیرید، بلکه با مثال‌های واقعی و سناریوهای عملی، مهارت‌های لازم برای ساخت، مدیریت و بهینه‌سازی پایپلاین‌های CI/CD در GitLab را به صورت حرفه‌ای کسب خواهید کرد.

پس از اتمام این دوره، شما قادر خواهید بود:

• مفاهیم بنیادی CI/CD و نقش حیاتی آن در چرخه حیات توسعه نرم‌افزار را به طور عمیق درک کنید.
• با ساختار و سینتکس فایل .gitlab-ci.yml مسلط شده و پایپلاین‌های سفارشی برای انواع پروژه‌ها ایجاد کنید.
• مراحل (Stages)، وظایف (Jobs)، اسکریپت‌ها و وابستگی‌های بین Jobها را در GitLab CI پیکربندی و مدیریت کنید.
• با GitLab Runnerها (Shared, Specific, Group) آشنا شده و نحوه نصب، رجیستر کردن و پیکربندی آن‌ها را فرا بگیرید.
• از قابلیت‌های پیشرفته مانند متغیرها (Variables)، کش‌ها (Caches) و آرتیفکت‌ها (Artifacts) برای بهینه‌سازی و تسریع اجرای پایپلاین‌ها بهره ببرید.
• استراتژی‌های مختلف استقرار (Deployment Strategies) از جمله Continuous Delivery و Continuous Deployment را پیاده‌سازی کنید.
• پایپلاین‌های خود را برای ساخت و push ایمیج‌های Docker به Docker Registry (شامل GitLab Container Registry) آماده کنید.
• نحوه استقرار خودکار برنامه‌ها به کلاسترهای Kubernetes را از طریق GitLab CI فرا بگیرید.
• اصول امنیت پایپلاین‌ها را درک کرده و از ابزارهای امنیتی GitLab مانند SAST, DAST و Dependency Scanning استفاده کنید.
• تکنیک‌های عیب‌یابی (Troubleshooting) و مانیتورینگ پایپلاین‌ها را برای شناسایی و رفع مشکلات رایج بیاموزید.
• پایپلاین‌های CI/CD را برای سناریوهای مختلف برنامه‌نویسی (مانند Node.js، Python، Microservices) پیاده‌سازی کنید.
• اصول GitOps و نحوه پیاده‌سازی آن با GitLab CI و Kubernetes را درک کنید.

شرکت در این آموزش جامع، مزایای متعددی برای شما به همراه خواهد داشت:

• ارتقاء مهارت‌های شغلی: شما را به یک متخصص CI/CD و DevOps با تجربه عملی در GitLab CI تبدیل می‌کند که در بازار کار بسیار مورد تقاضاست.
• افزایش کارایی تیم: با اتوماسیون فرآیندهای تکراری، زمان توسعه کاهش یافته و تیم‌ها می‌توانند بر روی کدنویسی و نوآوری تمرکز کنند.
• کاهش خطا و افزایش کیفیت: تست‌های خودکار و استقرارهای قابل تکرار، خطاهای انسانی را به حداقل رسانده و کیفیت نرم‌افزار را بهبود می‌بخشند.
• بهبود زمان عرضه به بازار: قابلیت استقرار سریع و قابل اطمینان، به سازمان‌ها کمک می‌کند تا محصولات و قابلیت‌های جدید را با سرعت بیشتری به مشتریان ارائه دهند.
• تسلط بر ابزاری کلیدی: GitLab CI ابزاری قدرتمند و پرکاربرد است که تسلط بر آن، درهای فرصت‌های شغلی جدیدی را به روی شما می‌گشاید.
• یادگیری عملی: تمرکز بر مثال‌ها و پروژه‌های واقعی، به شما امکان می‌دهد دانش تئوری را بلافاصله به مهارت‌های کاربردی تبدیل کنید.

برای حداکثر بهره‌وری از این دوره، توصیه می‌شود که شرکت‌کنندگان دارای پیش‌نیازهای زیر باشند:

• آشنایی اولیه با Git و GitLab: درک مفاهیم کنترل نسخه با Git و کار با مخازن در GitLab (مانند clone, commit, push, pull).
• مفاهیم پایه لینوکس و خط فرمان: توانایی استفاده از دستورات پایه لینوکس در ترمینال.
• درک مقدماتی از مفاهیم توسعه نرم‌افزار: آشنایی با حداقل یک زبان برنامه‌نویسی (مثلاً Python, Node.js, Java) و مفاهیم ساخت و تست نرم‌افزار.
• آشنایی مقدماتی با Docker: درک مفاهیم کانتینر و ایمیج در Docker توصیه می‌شود، اما اجباری نیست (مفاهیم مورد نیاز در دوره پوشش داده خواهند شد).

بخش ۱: مبانی CI/CD و آشنایی با GitLab CI

این بخش مقدمه‌ای بر مفاهیم اساسی CI/CD و جایگاه GitLab CI در اکوسیستم DevOps ارائه می‌دهد. شما با اهمیت اتوماسیون فرآیندهای توسعه و استقرار، و چگونگی شروع یک پایپلاین ساده در GitLab CI آشنا می‌شوید. همچنین، به بررسی معماری و مؤلفه‌های اصلی GitLab CI می‌پردازیم.

• CI/CD چیست و چرا برای توسعه مدرن ضروری است؟
• مفاهیم کلیدی: یکپارچه‌سازی پیوسته، تحویل پیوسته، استقرار پیوسته.
• معرفی GitLab CI و مقایسه آن با سایر ابزارهای CI/CD.
• اولین پایپلاین شما: اجرای یک پایپلاین ساده و درک خروجی‌ها.

بخش ۲: عمق بخشیدن به فایل .gitlab-ci.yml

قلب GitLab CI، فایل .gitlab-ci.yml است. در این بخش، به طور کامل به سینتکس YAML و ساختار این فایل حیاتی می‌پردازیم. یاد می‌گیرید که چگونه مراحل (Stages) و وظایف (Jobs) را تعریف کرده و با استفاده از اسکریپت‌ها، اقدامات مورد نظر خود را پیاده‌سازی کنید. همچنین با شرایط و قوانین اجرای Jobها آشنا خواهید شد.

• سینتکس YAML و قواعد نگارشی .gitlab-ci.yml.
• تعریف Stages و ترتیب اجرای آن‌ها.
• پیکربندی Jobs: نام‌گذاری، اسکریپت‌ها، و ویژگی‌های اصلی.
• کنترل اجرای Jobها با rules و only/except.
• استفاده از تگ‌ها (Tags) برای انتخاب Runnerهای خاص.

بخش ۳: GitLab Runnerها و محیط‌های اجرایی

Runnerها عاملان اجرای Jobها در GitLab CI هستند. در این بخش، با انواع Runnerها (Shared, Specific, Group) آشنا می‌شوید و نحوه نصب و پیکربندی آن‌ها را بر روی سیستم‌عامل‌های مختلف فرا می‌گیرید. همچنین، به بررسی Executorهای مختلف مانند Shell، Docker و Kubernetes و زمان استفاده از هر کدام می‌پردازیم.

• معرفی انواع GitLab Runnerها و کاربردهایشان.
• نصب و رجیستر کردن GitLab Runner بر روی سرورهای Linux و Windows.
• پیکربندی Executorهای مختلف: Shell، Docker، Kubernetes، VirtualBox.
• مدیریت Runnerها در پنل مدیریت GitLab.

بخش ۴: بهینه‌سازی پایپلاین‌ها و مدیریت داده

برای داشتن پایپلاین‌های کارآمد و سریع، نیاز به مدیریت هوشمندانه داده‌ها و منابع دارید. این بخش به شما می‌آموزد که چگونه با استفاده از کش‌ها (Caches)، آرتیفکت‌ها (Artifacts) و متغیرها (Variables)، پایپلاین‌های خود را بهینه کنید و اطلاعات را بین Jobها منتقل سازید. همچنین، مفهوم وابستگی بین Jobها و نحوه مدیریت آن‌ها بررسی می‌شود.

• استفاده از cache برای ذخیره‌سازی وابستگی‌ها و افزایش سرعت اجرای Jobها.
• مدیریت artifacts: تولید، دانلود و استفاده از فایل‌های خروجی Jobها.
• تعریف و استفاده از Variables در سطوح مختلف (پروژه، گروه، پایپلاین، Job).
• استفاده از متغیرهای از پیش تعریف‌شده GitLab CI.
• مدیریت وابستگی‌های Job با کلمات کلیدی needs و dependencies.

بخش ۵: استراتژی‌های پیشرفته استقرار (Deployment)

استقرار نرم‌افزار، مرحله نهایی و حیاتی در چرخه CI/CD است. در این بخش، شما با استراتژی‌های مختلف استقرار مانند Blue/Green و Canary آشنا می‌شوید و نحوه پیاده‌سازی آن‌ها را در GitLab CI فرا می‌گیرید. همچنین، به مبحث Environments و چگونگی مدیریت استقرار در محیط‌های توسعه، تست و تولید می‌پردازیم.

• تفاوت بین Continuous Delivery و Continuous Deployment.
• تعریف Environments و مدیریت آن‌ها در GitLab.
• پیاده‌سازی استراتژی‌های Blue/Green Deployment و Canary Deployment.
• استقرار در محیط‌های مختلف (Development, Staging, Production) با استفاده از پایپلاین.
• استفاده از Manual Jobs برای کنترل دقیق استقرار.

بخش ۶: یکپارچه‌سازی با Docker در پایپلاین‌ها

Docker به عنوان ستاره کانتینری‌سازی، نقش مهمی در فرآیندهای CI/CD ایفا می‌کند. این بخش به شما می‌آموزد که چگونه برنامه‌های خود را داکرسازی کرده، ایمیج‌های Docker را در پایپلاین‌های GitLab CI بسازید و آن‌ها را به Docker Registry (شامل GitLab Container Registry) Push کنید. همچنین، نحوه اجرای سرویس‌های Docker در داخل Jobهای پایپلاین را فرا می‌گیرید.

• مقدمه‌ای بر Docker و اهمیت آن در CI/CD.
• ساخت Dockerfile برای برنامه‌های نمونه.
• ساخت و Push ایمیج‌های Docker به GitLab Container Registry.
• استفاده از سرویس‌های Docker (مثلاً پایگاه داده) در Jobهای پایپلاین.
• مدیریت اعتبارنامه (Credentials) برای رجیستری‌های خصوصی.

بخش ۷: استقرار در Kubernetes با GitLab CI

Kubernetes به عنوان پلتفرم ارکستراسیون کانتینرها، همراه جدایی‌ناپذیر DevOps مدرن است. در این بخش، با مفاهیم پایه Kubernetes آشنا می‌شوید و سپس یاد می‌گیرید که چگونه برنامه‌های کانتینری خود را از طریق GitLab CI به کلاسترهای Kubernetes استقرار دهید. همچنین، اصول GitOps و نحوه پیاده‌سازی آن با استفاده از GitLab CI و Kubernetes بررسی می‌شود.

• مقدمه‌ای بر Kubernetes: مفاهیم Cluster, Pod, Deployment, Service.
• پیکربندی اتصال GitLab به کلاستر Kubernetes.
• نوشتن فایل‌های Manifest Kubernetes برای استقرار برنامه‌ها.
• استقرار برنامه‌ها به Kubernetes از طریق Jobهای GitLab CI.
• بررسی مفهوم GitOps و پیاده‌سازی آن با GitLab CI و Argo CD/Flux (بررسی اجمالی).

بخش ۸: امنیت و بهترین شیوه‌ها در GitLab CI

امنیت در پایپلاین‌های CI/CD از اهمیت بالایی برخوردار است. این بخش به شما می‌آموزد که چگونه اعتبارنامه‌ها (Secrets) را به صورت امن مدیریت کنید و از قابلیت‌های امنیتی داخلی GitLab برای اسکن آسیب‌پذیری‌ها در کد و وابستگی‌ها استفاده کنید. همچنین، به بررسی بهترین شیوه‌ها برای نگهداری و مقیاس‌پذیری پایپلاین‌ها می‌پردازیم.

• مدیریت Secrets با CI/CD Variables و Vault.
• معرفی GitLab Security Scans: SAST, DAST, Dependency Scanning, Container Scanning.
• یکپارچه‌سازی اسکن‌های امنیتی در پایپلاین.
• بهترین شیوه‌ها برای ساخت پایپلاین‌های قابل نگهداری و مقیاس‌پذیر.
• مفهوم Compliance Pipelines.

بخش ۹: مانیتورینگ و عیب‌یابی پایپلاین‌ها

حتی بهترین پایپلاین‌ها نیز ممکن است با خطا مواجه شوند. این بخش به شما ابزارها و تکنیک‌های لازم برای مانیتورینگ وضعیت پایپلاین‌ها و عیب‌یابی مشکلات رایج را آموزش می‌دهد. یاد می‌گیرید که چگونه لاگ‌ها را تحلیل کنید، اعلان‌ها (Notifications) را تنظیم کنید و خطاهای رایج را به سرعت شناسایی و برطرف کنید.

• بررسی Logها و Console Output در GitLab CI.
• استفاده از نمودارهای پایپلاین برای مانیتورینگ بصری.
• تنظیم Notifications برای Failures/Successes.
• استراتژی‌های عیب‌یابی برای خطاهای رایج (مانند خطاهای Runner، خطاهای اسکریپت، مشکلات شبکه).

بخش ۱۰: پروژه‌های عملی و مثال‌های کاربردی

دانش بدون عمل، ناقص است. این بخش شامل چندین پروژه عملی و سناریوهای واقعی است که دانش شما را تثبیت می‌کند و آماده ورود به دنیای واقعی می‌سازد. شما پایپلاین‌های کامل CI/CD را برای انواع پروژه‌ها از ابتدا تا انتها پیاده‌سازی خواهید کرد و با چالش‌های عملی مواجه می‌شوید.

• ساخت پایپلاین کامل Build, Test, Deploy برای یک Node.js Web Application.
• پیاده‌سازی CI/CD برای یک Microservice مبتنی بر Python و استقرار آن به Kubernetes.
• سناریوی Testing Only برای یک کتابخانه (Library) یا فریم‌ورک.
• پایپلاین برای پروژه‌های فرانت‌اند (Frontend) با استفاده از فریم‌ورک‌های مدرن (مانند React/Vue).
• پایپلاین برای اپلیکیشن‌های موبایل (فقط build و تست) و ارسال آرتیفکت‌ها.

این دوره به گونه‌ای طراحی شده است که شما را از سطح مبتدی تا یک متخصص ماهر در GitLab CI ارتقا دهد. با گذراندن این آموزش جامع، شما مهارت‌هایی را کسب خواهید کرد که نه تنها به شما در اتوماسیون فرآیندهای توسعه کمک می‌کنند، بلکه مسیر شغلی شما را در حوزه پرتقاضای DevOps هموار می‌سازند. فرصت را برای تبدیل شدن به یک معمار CI/CD خبره از دست ندهید و قدمی بزرگ در جهت تسلط بر ابزارهای قدرتمند اتوماسیون بردارید.